NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’ndan alınan veriler, erken evreni bugün bildiğimiz evrene dönüştüren kozmik bir değişimde başrol oynayan düzinelerce küçük galaksiyi ortaya çıkardı. Webb uzay teleskobu yıldız oluşumunu incelemek için kritik rol oynamaktadır. NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’ndan alınan verileri kullanan gökbilimciler, erken evreni bugün bildiğimiz evrene dönüştüren kozmik bir değişimde başrol oynayan düzinelerce küçük galaksiyi tespit etti.
Webb uzay teleskobu yıldız patlaması tespitinde çalıştı
Washington’daki Amerika Katolik Üniversitesi ve Maryland, Greenbelt’teki NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde yardımcı araştırma bilimcisi olan Isak Wold: “Ultraviyole ışık üretmeye gelince, bu küçük galaksiler ağırlıklarının çok üzerinde bir performans sergiliyor. Webb uzay teleskobu yıldız gözlemleri yaparken bu küçük ama güçlü galaksilere ilişkin analizimiz, önceki çalışmalardan 10 kat daha hassas ve bunların yeterli sayıda var olduğunu ve bu kozmik yenilenmeyi sağlamak için yeterli ultraviyole güce sahip olduklarını gösteriyor” dedi.
Wold, bulgularını Alaska, Anchorage’daki Amerikan Astronomi Derneği’nin 246. toplantısında tartıştı. Çalışma, Webb’in NIRCam (Yakın Kızılötesi Kamera) cihazı tarafından toplanan mevcut görüntülerin yanı sıra NIRSpec (Yakın Kızılötesi Spektrograf) cihazıyla yapılan yeni gözlemlerden yararlandı.
Bu minik galaksiler, Wold ve Goddard meslektaşları Sangeeta Malhotra ve James Rhoads tarafından, Pennsylvania’daki Pittsburgh Üniversitesi’nden Rachel Bezanson liderliğindeki UNCOVER (Ultradeep NIRSpec ve NIRCam ObservVations before the Epoch of Reionization) gözlem programının bir parçası olarak yakalanan Webb görüntülerini inceleyerek keşfedildi.
Proje, güney takımyıldızı Heykeltıraş’ta yaklaşık 4 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan Pandora kümesi lakaplı Abell 2744 olarak bilinen dev bir galaksi kümesini haritaladı. Kümenin kütlesi, uzak kaynakları büyüten bir kütleçekim merceği oluşturarak Webb’in zaten önemli olan erişimini artırıyor. Webb uzay teleskobu yıldız gözlemleri ile kümenin detaylarını açığa çıkardı.
Evren, ilk milyar yılının büyük bir bölümünde nötr hidrojen gazı sisinin içindeydi. Bugün bu gaz iyonize olmuş durumda. Bu dönüşüme reiyonizasyon adını veren gökbilimciler, hangi tür nesnelerin en fazla sorumlu olduğunu uzun zamandır merak ediyorlardı: büyük galaksiler, küçük galaksiler veya aktif galaksilerdeki süper kütleli kara delikler. NASA’nın Webb’i, ana hedeflerinden biri olarak, evrenin tarihindeki bu büyük geçişle ilgili temel soruları ele almak üzere özel olarak tasarlanmıştı.
Son çalışmalar, güçlü yıldız oluşumu geçiren küçük galaksilerin büyük bir rol oynamış olabileceğini gösterdi. Bu tür galaksiler bugün nadirdir ve etrafımızdaki galaksilerin yalnızca yaklaşık %1’ini oluştururlar. Ancak evren yaklaşık 800 milyon yaşındayken, gökbilimcilerin kırmızıya kayma 7 olarak adlandırdığı, reiyonizasyonun çoktan başladığı bir dönemde bol miktarda bulunuyorlardı. Ekip, kümenin NIRCam görüntülerinde yıldız patlamaları adı verilen aşırı yıldız oluşumu belirtileri gösteren doğru kozmik yaşa sahip küçük gökadaları aradı.
