Stanford araştırmacıları, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) ilk kez makine öğrenimi tabanlı bir kontrol sistemini başarıyla sergilediler. Bu başarı, yörüngedeki robotik alanında bir dönüm noktası teşkil ediyor ve robotların minimum insan gözetimiyle çalıştığı görevlerin kapısını açıyor.
ISS’de halihazırda bulunan küp şeklindeki serbest uçan bir robot olan Astrobee, test platformu olarak görev yaptı. Yeni sistem, istasyonun dar koridorlarında ve karmaşık iç mekanlarında doğrudan astronot kontrolü olmadan güvenli bir şekilde gezinmesine yardımcı oluyor. Araştırma, 2025 Uluslararası Uzay Robotik Konferansı’nda (iSpaRo) yayınlandı ve sunuldu.
ISS robotu yapay zeka ile çok daha iyi hale geldi
ISS ortamı yoğun, birbirine bağlı ve depolama rafları, bilgisayarlar, kablolar ve deneysel donanımlarla dolu. Stanford’daki doktora çalışmasının bir parçası olarak çalışmayı tamamlayan baş araştırmacı Somrita Banerjee, bu karmaşıklığın hareket planlamasını zorlaştırdığını söyledi. Dünya’da kullanılan geleneksel planlama yaklaşımları uzay donanımlarına pek iyi uygulanamıyor.
Kıdemli yazar Marco Pavone: “Bu algoritmaları çalıştıran uçuş bilgisayarları genellikle karasal robotlardaki bilgisayarlardan daha fazla kaynak kısıtlamasına sahip” diyor. Uzayın, kara robotlarına kıyasla daha fazla belirsizlik ve daha sıkı güvenlik gereklilikleri getirdiğini de sözlerine ekledi. Bu zorluğun üstesinden gelmek için ekip, sıralı dışbükey programlama kullanarak güvenli ve uygulanabilir rotalar planlayan bir optimizasyon sistemi geliştirdi. Ancak her adımı sıfırdan çözmek önemli miktarda hesaplama süresi gerektirdi ve bu da süreci yavaşlattı. Bu nedenle ekip, binlerce önceki çözüm üzerinde bir makine öğrenmesi modeli eğitti.
Model, optimizasyon yolu iyileştirmeden önce bilinçli bir ilk tahmin sunan bir “sıcak başlangıç” görevi görüyor. Güvenlik kısıtlamaları bozulmadan kalırken, yapay zeka süreci önemli ölçüde hızlandırıyor. Banerjee, bunu iki şehir arasında teorik olarak düz bir çizgi çizmek yerine, ortak seyahat yollarına dayalı bir rota seçmeye benzetiyor. Banerjee: “Deneyimle edinilen bir şeyle başlıyorsunuz ve ardından oradan optimizasyon yapıyorsunuz” diyor.
ISS’e ulaşmadan önce sistem, mikro yerçekimini taklit eden yüzen bir robot platformu üzerinde NASA Ames Araştırma Merkezi’nde test edildi. ISS’de testler başladığında, astronotlar kenara çekilmeden önce yalnızca kurulum ve temizlik işlemlerini gerçekleştirdi. Yer ekibi daha sonra NASA’nın Johnson Uzay Merkezi aracılığıyla komutlar verdi.