Kan nakilleri hayat kurtarıyor, ancak kan grubu uyumu zorunluluğu ve kısa raf ömrü gibi ciddi sınırlamalar, acil durumlarda hayatla ölüm arasındaki çizgiyi belirleyebiliyor. İşte Japonya’dan gelen bu çığır açıcı gelişme, tüm bu sorunlara kökten bir çözüm sunuyor.
Japonya Ulusal Savunma Tıp Koleji’nden Dr. Manabu Kinoshita liderliğindeki ekip, kan grubu ayrımı yapmadan herkes için güvenli olan yapay kan üretmeyi başardı. Bu gelişme, ilk kez 2019 yılında Transfusion dergisinde yayınlandı ve 2022’de tamamlanan Faz 1 insan denemeleriyle büyük bir adım daha atıldı.
Yapay kan nasıl çalışıyor?
Yapay kan, “hemoglobin vezikülleri” adı verilen ve sadece 250 nanometre genişliğinde olan oksijen taşıyıcı mikrokapsüller ile üretildi. Bu mikrokapsüller, hücre zarından türetilen liposomlar içerisinde yer alıyor ve doğal kırmızı kan hücreleri gibi oksijen taşıyabiliyor, kan pıhtılaşmasına katkı sağlıyor.
Testlerde, ciddi kan kaybı yaşayan tavşanlar üzerinde uygulanan bu yapay kanın, gerçek kanla aynı hayatta kalma oranlarını sağladığı (10 tavşandan 6’sı hayatta kaldı) ve hiçbir yan etki gözlenmediği bildirildi.
En büyük avantajı ise pratik kullanım: Bu yapay kan, oda sıcaklığında 1 yıldan uzun süre saklanabiliyor. Bu da acil durum ekiplerinin kan grubu beklemeden anında müdahale edebilmesi anlamına geliyor. Özellikle uzak bölgeler, felaket alanları ve askeri operasyonlar gibi geleneksel kan bankacılığının mümkün olmadığı durumlarda hayat kurtarıcı olabilir.
