Dünya genelinde ülkeler, her yıl küresel emisyonların yaklaşık %20’sini oluşturan ulaşımı elektriklendirmek için çabalıyor. Dünyadaki hafif ticari araçların yarısının elektriklendirilmesi, yılda 1.5 milyar ton karbon emisyonunun, yani Rusya’nın emisyonlarının %1’ine eşdeğer bir tasarrufu sağlayabilir. Bu, hava kalitesini de iyileştirerek astım atakları, bebek ölümleri ve akut bronşit oranlarını azaltacak.Ancak elektrikli araçlar (EA’lar) çoğu insan için hâlâ karşılanamaz durumda.
Tüketicileri hedefleyen talep yönlü politikalar arasında, elektrikli araçların satın alma vergilerinden muaf tutulması (Norveç’in 1990’larda uyguladığı gibi) ve elektrikli araç alıcılarına cömert teşvikler sunulması (Avustralya, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri ve diğerleri tarafından yürürlüğe konmuştur) yer almaktadır. Ancak bu tür politikalar, yüksek maliyetleri nedeniyle inceleme altına alınmaktadır. Örneğin, 2022 ABD Enflasyon Azaltma Yasası kapsamında, vergi mükellefleri bu politika nedeniyle satılan her ek elektrikli araç için 23.000-32.000 ABD doları tutarında bir maliyete katlanmaktadır.
Pil fiyatlarında düşüş elektrikli araç fiyatlarının tersine hareket ediyor
Tüm bu önlemler, artan talebin arzı teşvik edeceğini ve üreticilerin teknolojik bilgi edinerek üretim maliyetlerini ve dolayısıyla elektrikli araç fiyatlarını düşüreceği ve böylece elektrikli araçların pazara hakim olacağı bir erdemli döngüye yol açacağını varsayıyor. Elektrikli araçların fosil yakıtla çalışan arabalardan daha pahalı olmasının başlıca nedeni, onları çalıştırmak için gereken ve kendisi yarım ton ağırlığında olabilen büyük bataryanın maliyetidir. Bataryalar, lityum (ton başına 15.000 dolar) ve kobalt (ton başına 30.000 dolar) gibi pahalı “kritik mineraller” kullanılarak üretilir . Buna karşılık, içten yanmalı motorlu arabaların ana maliyet faktörü olan çelik, ton başına yaklaşık 1.000 dolara satılmaktadır.
Elektrikli araç pilinin enflasyona göre ayarlanmış fiyatı kilovatsaat (kWh) başına 1.000 doların üzerindeydi. 2023 yılına gelindiğinde bu rakam kWh başına 139 dolara düştü. Bu ani düşüş, pil teknolojisindeki ilerlemeleri ve pil hücresi üretimindeki iyileştirmeleri yansıtıyor ve bunların tümü birim başına üretim maliyetlerini düşürdü. Firmalar için daha düşük üretim maliyetleri, tüketiciler için daha düşük satın alma fiyatları anlamına gelmelidir. Ancak, önemli bir pazar olan Amerika Birleşik Devletleri’nin son birkaç on yıldaki fiyatlandırma verileri bunun aksini gösteriyor. Ortalama elektrikli araç fiyatları düşmek yerine %50’den fazla arttı.
Jeopolitik ve tedarik zinciri faktörleri de bu eğilimi açıklamak için yeterli değil. Örneğin, 2022’de ABD’li elektrikli kamyon üreticisi Rivian’ın büyümeden sorumlu başkanı Jiten Behl, yükselen fiyatları “enflasyonist baskıya, artan bileşen maliyetlerine ve eşi benzeri görülmemiş tedarik zinciri kıtlıklarına ve parçalardaki. Bu tür ek masraflar tek bir yıldaki fiyat artışlarını açıklayabilse de onlarca yıl süren elektrikli araç fiyat artışlarını açıklayamaz.
