Bilim insanları, deprem bölgelerine yakın kıyı bölgelerinde erken uyarı kabiliyetlerini artırmak amacıyla gerçek zamanlı tsunami tahmin sistemi geliştirdiler. Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’ndaki (LLNL) araştırmacılar tarafından geliştirilen bu gelişmiş sistem, dünyanın en hızlı süper bilgisayarı olan El Capitan tarafından destekleniyor.
Süper bilgisayar tsunami uyarıları için analizde kullanılacak
El Capitan, saniyede 2,79 kentilyon hesaplamalık teorik bir zirve performansına sahip olup, olası tsunami olaylarının doğru ve zamanında tahmin edilmesini sağlıyor. Bilim insanları, projede aşırı ölçekli akustik yerçekimi dalgası yayılım problemlerini çözmek için 43.500’den fazla AMD Instinct MI300A Hızlandırılmış İşlem Birimi (APU) kullanıldığını ve çok daha küçük sistemlerde gerçek zamanlı tsunami tahmini yapılmasını sağlayan zengin bir veri seti üretildiğini açıkladı.
Araştırma ekibi, sistemin gizli ulusal güvenlik çalışmasına geçişinden önce, makinenin tüm işlem gücünü tek seferlik, çevrimdışı bir ön hesaplama adımında kullandı. Amaç: LLNL tarafından yayınlanan ayrıntılara göre, deprem kaynaklı deniz tabanı hareketini ortaya çıkan tsunami dalgalarına bağlayan, fizik tabanlı simülasyonlardan oluşan muazzam bir kütüphane oluşturmak.
Ekip, El Capitan’daki yoğun hesaplama işini ön plana çıkararak, mütevazı GPU kümeleri kullanarak gerçek bir tsunami sırasında saniyeler içinde hızlı tahminler üretmeyi mümkün kılan son derece yüksek doğruluklu bir Bayes ters problemini çözdü. Bir basın bültenine göre, bu özellik erken uyarı sistemlerinin geleceğini kökten değiştirebilir ve hayat kurtarabilir.
Araştırmacılar, ortaya çıkan tsunami “dijital ikizinin”, gerçek zamanlı basınç sensörü verileri ve gelişmiş fizik tabanlı simülasyonlar kullanarak deniz tabanındaki deprem hareketinin etkilerini modellediğini ortaya koydu. Bilim insanlarına göre, bu dinamik, veri odaklı sistem depremin okyanus tabanına olan etkisini çıkarabiliyor ve tsunaminin davranışını gerçek zamanlı olarak tahmin edebiliyor; üstelik belirsizlik ölçümüyle birlikte.
