Tatile çıkıyor ve bilgisayarınızı yanınıza alıyorsanız, kullandığınız ister notebook, tablet veya smartphone olsun korunmaya ihtiyacınız var demektir. Antivirüs yazılım kuruluşu Eset, siber dünyada güvenli kalabilmek için evden çıkmadan önce, tatilde ve tatilden döndükten sonra yapılması gerekenleri şu şekilde özetledi.
Yaz aylarında tatil yörelerinde de dijital hayatın tüm hızıyla devam ettiğini, kullanıcıların dizüstü bilgisayarları, tabletleri ve akıllı telefonlarıyla iletişim, bilgi alma, çevrimiçi alışveriş ve bankacılık işlemlerini sürdürdüğünü belirten Eset, bu dönemde hazırlıklı olmanın önemine dikkat çekiyor.
Eset, bu nedenle tatile çıkmadan önce, tatilde ve tatilden döndükten sonra yapılması gerekenleri, hazırladığı bir metin ile tüm kullanıcılara iletiyor.
Tatile çıkmadan önce:
- Altın kural – Güvenlik yazılımı kullanın. Dizüstü bilgisayar ya da mobil cihazınızda her zaman güncel ve lisanslı bir antivirüs programı ya da internet güvenliği yazılımı kullanın. Günde ortaya çıkan 200 bin yeni virüsle başka türlü mücadele etmek mümkün değil.
- Sistem yamalarını ihmal emeyin. Seyahate çıkmadan önce Windows, Adope, ITunes gibi sisteminizde kullandığınız yazılımların güncellemelerini takip edin ve mutlaka yükleyin, böylece korunmanın öncelikli adımlarından birini yerine gitirmiş olursunuz.
- Çok sık söylüyoruz yine tekrar ediyoruz. Verilerinizi mutlaka yedekleyin: Datalarınızı güvenli bir ortamda saklayın. Böylece bilgisayarınız ya da tabletiniz çalındığı veya kaybolduğu zaman verilerinizi de kaybetmemiş olursunuz.
- Karmaşık şifreler kullanın: Veriler ve veri depolama cihazları her zaman şifre korumalı olsun. Şifreler “123456“ gibi basit değil, harfli-rakamlı karmaşık şekilde oluşturulsun. Hatta en iyisi özel bir şekilde şifrelenmiş (encrypt) olursa yanlış ellere geçtiğinde işe yaramaz hale gelsin.
- Taşınabilir diskleri ve USB aygıtları virüse karşı kontrol edin: Taşınabilir aygıtlar, virüslerin yayılmasını sağlayan en yaygın taşıyıcı durumundalar. Taile çıkmadan ya da işten çıkmadan önce taşınabilir diskinizi antivirüs yazılımınız veya güncel bir virüs tarayıcı ile tarayın.
Tatil sırasında:
- Tozdan ve kumdan uzak tutun: Taşınabilir bilgisayarları soğutmak için kullanılan aktif fanlar toz ve kum gibi cisimlere karşı oldukça hassasdırlar. Taşınabilir bilgisayarların plaj gibi ortamlarda kullanılması durumunda, bilgisayarın içine kaçabilecek toz ve kum parçacıkları fanı kısa sürede kullanılmaz hale getirerek bilgisayarın aşırı ısınmasına ve sıcaktan zarar görmesine sebep olabilir.
- Bilgisayarınızı serin tutun: Yüksek sıcaklıklar her zaman elektronik cihazların düşmanıdır. Normal bir dizüstü bilgisayarın çalışma ortamı sıcaklığı 25-30 derece arasında olmalı. Bu nedenle doğrudan güneşin sıcaklık etkisine maruz kalan bir cihazın, çalışma ortam sıcaklığı pek çok tatil yöresinde dışarıda 50 dereceyi bulabiliyor. Bu sıcaklıklar da özellikle işlemcinin çok fazla ısınmasına, pilin ömrünün azalmasına ve bilgisayarın düzgün çalışmasını engelleyebiliyor. Uzun şekilde bu ortamda kullanım kalıcı hasarlara da sebep olabilir.
- Suyla temastan kaçının: Taşınabilir bilgisayarlar, tüm elektronik cihazlar gibi hatta daha fazla sıvı temasına karşı hassastırlar. Bilgisayar çalışırken meydana gelen sıvı temasları bilgisayara kalıcı hasarlar verebilir. Özelikle tuzlu teması, elektronik cihazın geri dönülemeyecek şekilde hasar görmesine sebep olabilir. Sıvı temaslarında yapılacak en iyi şey, hemen bilgisayarın gücünü kesip, pilini çıkarmak ve olabildiğince yakın bir zamanda yetkili bir servise ulaştırmaktır.
- Kaliteli bir taşıma çantası kullanın: Seyahat ederken, taşınabilir bilgisyarlar ve tabletler için özel tasarlanmış; toza, sıcağa, darbelere dayanıklı bir taşıma kılıfı ve çantası kullanılmalı. Bu çantalar yolculuk sırasında ayrı bagaja verilmemeli, el bagajı olarak kabinde taşınmalı.
- Hırsızlara karşı dikkatli olun: Taşınabilir bilgisayarın, tabletin veya cep telefonunun çalınması gününüzü berbat edebilir. Riski minimize etmek için cihazlar güvenli yerde tutulmalı ve mümkünse güvenlik kilidi kullanılmalı.
- Kablosuz ağlar: Herkese açık kablosuz ağları kullanırken, temkinli olun. Bankacılık işlemleri ya da online alışveriş gibi işlemlerden mümkünse uzak durun. İnternete erişmek için kendi taşınabilir modeminizi ya da telefonunuzu kullanmak, açık ve güvensiz kablosuz bağlantıları kullanmaktan daha güvenlidir.
- Veri hırsızlarına karşı dikkatli olun: İnternet kafelerde bilgisayar kullanırken internet bankacılığı, e-posta şifreleriniz, sosyal medya siteleri giriş bilgileriniz gibi önemli bilgileri girmekten kaçınmaya dikkat edin. Bu makinelerde keylogger olabilir. Ayrıca USB belleklerinizi kullanırken de zararlı yazılım bulaştırabilme olasılığı bulunduğunu da unutmayın.
- Yeni bir e-posta hesabı açın: Normal mailinize gelen mesajların yönlendirilmek üzere ayarlandığı bir tatil hesabı açarak, tatilde bu e-posta hesabınız ele geçirilse bile uğrayacağınız zararın sadece tatil süresi içinde kalmasını sağlayabilirsiniz. Tatil sonrası yönlendirmeyi kaldırarak normal hesabınıza dönerek minimum zararla atlatabilirsiniz.
Eve döndüğünüzde:
- Bilgisayarınız ve telefonunuzu virüslere karşı tarayın: Döndüğünüzde bilgisayarınızı, telefonunuzu, hafıza kartlarınızı, USB belleğinizi olası virüs bulaşmalarına karşı tarayın. Bu taramalar için bir online tarayıcı da kullanabilirsiniz.
- Normal e-posta adresinize geçiş yapın: E-posta mesajlarınızı, tatil için açtığınız e-posta hesabına yönlendirmeyi iptal edin ve normal mailinize geri dönün.
Eset’in konu hakkında hazırladığı videoya buradan ulaşabilirsiniz.