Amerikan startup’ı Deep Fission, yeni bir nükleer güç biçimi geliştirerek temiz, güvenli ve uygun fiyatlı enerjiye doğru cesur bir adım atıyor: Bir kilometre yer altına gömülmüş minyatür reaktörler. Bu yenilikçi yaklaşım, yeraltı nükleer reaktörleri konsepti ile geleneksel nükleer enerjiyi uzun süredir rahatsız eden güvenlik, maliyet ve kamu algısı sorunlarının üstesinden gelme potansiyeline sahip.
Yeraltı nükleer reaktörleri
Konsept, yaklaşık 30 inç çapında, 599°F ve 2.320 psi’de çalışan kompakt bir basınçlı su reaktörüne odaklanıyor. Reaktör, devasa ve pahalı bir tesiste barındırılmak yerine, yeraltı nükleer reaktörleri için ideal olan 3.280 fit derinliğindeki bir sondaj deliğinin dibine yerleştiriliyor. Bu jeolojik ortam, doğal basınçlandırma, gelişmiş soğutma ve katı kaya içinde güvenli tutma gibi pasif güvenlik avantajları sağlıyor.
Deep Fission’ın tasarımı standart nükleer yakıt ve bileşenler kullanıyor ancak hareketli parçaların çoğunu ortadan kaldırarak yeraltı nükleer reaktörleri kapsamında bakım ihtiyaçlarını ve operasyonel riskleri önemli ölçüde azaltıyor. Muayene veya servis gerekirse, reaktör birkaç saat içinde yüzeye kaldırılabiliyor. Arıza gibi beklenmedik bir durumda, sondaj deliği kapatılabilir ve bu da herhangi bir tehlikeyi anında sınırlayabiliyor. Bu da geleneksel nükleer tesislerin kolayca başaramayacağı bir şey.
4 milyon dolarlık bir yatırımla desteklenen ve ABD Enerji Bakanlığı’nın dikkatini çeken proje, nükleer enerjide bir dönüm noktası olabilir. Bu sondaj deliği reaktörleri düşük çevresel etki, kompakt bir ayak izi ve potansiyel olarak daha düşük maliyetler sunarak, bunları özellikle uzak bölgeler ve temiz enerjiye geçiş yapan ülkeler için uygun hale getirir. Ancak, zorluklar devam ediyor. Konsept ölçeklenebilmeden önce düzenleyici onay, kamuoyu kabulü ve teknik doğrulama ele alınmalı. Yine de, başarılı olursa, Deep Fission’ın teknolojisi küresel enerji stratejilerini dönüştürebilir ve fosil yakıtlara ve merkezi güç şebekelerine güvenli, sıfır karbonlu bir alternatif sağlayabilir.
Dünya, iklim hedeflerini artan enerji talepleriyle dengelemeye çalışırken, Deep Fission’ın gömülü reaktörleri bulmacanın önemli bir parçasını sunabilir: Dünya yüzeyinin derinliklerinde sesizce ve güvenli bir şekilde eneriyi yeraltı nükleer reaktörleri ile üretmek.