Ticaret Bakanlığı, doğrudan satış yöntemleriyle yapılan alışverişlere yönelik yeni bir yönetmelik taslağını kamuoyuna sundu. Bu taslakla birlikte, sabit mağaza veya perakende noktası bulunmadan, doğrudan iletişim yoluyla gerçekleştirilen ürün ve hizmet satışlarına ilişkin kurallar yeniden belirleniyor. Yönetmelik, hem tüketicilerin hem de doğrudan satış sistemine dahil olan satıcıların haklarını güvence altına alacak düzenlemeler içeriyor.
Taslakta en dikkat çeken değişiklik, tüketicilere tanınacak olan 30 günlük cayma hakkı oldu. Mevcut durumda 14 gün olan bu süre doğrudan satışlar için 30 güne çıkarılıyor. Buna göre tüketici ürün veya hizmeti aldıktan sonra hiçbir gerekçe göstermeden ve cezai şart ödemeden cayma hakkını kullanabilecek. Satıcı, iade edilen ürünü teslim aldıktan sonra 30 gün içinde tüm ödemeleri tüketiciye masrafsız ve tek seferde geri ödeyecek.
Yönetmelik, yanıltıcı vaatlerin önüne geçilmesini de amaçlıyor. Gerçekleşmesi mümkün olmayan kazanç beklentileri sunulamayacak. Sisteme giriş için baskı kurmak, aldatma, rahatsız edici davranışlar gibi yöntemlerle kişilerin satış ağına dahil edilmesi yasaklanıyor. Doğrudan satış şirketleri, doğrudan satıcılara ödeyebilecekleri komisyon, prim, ödül ve benzeri menfaatlerin toplamını, yıllık net satışlarının yüzde 40’ını aşmayacak şekilde belirlemek zorunda olacak.
Yeni düzenleme ile birlikte doğrudan satış şirketlerinin Ticaret Bakanlığı’ndan “satış yetki belgesi” alması da zorunlu hale geliyor. Bu belge üç yıl süreyle geçerli olacak. Başvurularda tüketici sağlığı, güvenliği ve ekonomik çıkarları gözetilerek ek belgeler istenebilecek. Sisteme satıcı olarak dahil olmak isteyen kişiler en az 18 yaşında olacak.
Sisteme giriş yaptıktan sonra herhangi bir cezai yükümlülük altına girmeden çıkış hakkı da korunacak. Katılımın ardından 30 gün içinde sistemden ayrılan satıcının elindeki kullanılmamış tüm mallar şirket tarafından geri alınacak.
Yönetmelik taslağında cayma hakkına dair istisnalar da yer alıyor. Tüketicinin kişisel talebi doğrultusunda hazırlanan ürünlerde, ambalajı açılmış hijyen ürünlerinde ve kurulum/montajı tamamlanmış ürünlerde bu hak kullanılamayacak. Ayrıca süresi belli olan yayınların teslimine ilişkin sözleşmelerde de cayma hakkı geçerli olmayacak.
Doğrudan satış şirketlerine bilgilendirme zorunluluğu da getiriliyor. Tüketiciye; posta, e-posta, SMS veya internet üzerinden cayma hakkı dahil olmak üzere ürün ve hizmetle ilgili tüm bilgiler açık ve anlaşılır şekilde iletilecek. Ayrıca bu iletilerde satıcı bilgisi, cayma hakkının nasıl kullanılacağı, ürünün kullanımıyla ilgili bilgiler ve iletişim kanalları da yer alacak.
