Çin, bilim dünyasında çığır açan bir projeye daha imza atarak dünyanın en güçlü yapay yerçekimi oluşturabilen tesisini hizmete sundu. Hangzhou şehrinde inşa edilen ve Centrifugal Hypergravity and Interdisciplinary Experiment Facility (CHIEF) olarak adlandırılan bu ileri düzey tesis, mühendislikten jeolojiye, çevre araştırmalarından malzeme bilimine kadar geniş bir yelpazede deneylere ev sahipliği yapacak. Yapay yerçekimi oluşturma teknolojisiyle donatılmış bu tesis, yalnızca bilimsel araştırmalarda değil, aynı zamanda pratik mühendislik çözümlerinde de önemli bir rol oynayacak.
Dünyanın en gelişmiş hiper yerçekimi tesisi resmen faaliyete geçti
CHIEF, Çin hükümetinin 2018 yılında onayladığı ve 2020’de inşasına başlanan bir proje olarak toplamda 2 milyar yuan, yani yaklaşık 276,5 milyon ABD doları maliyetle tamamlandı. Dünyanın en büyük ve en güçlü hiper yerçekimi santrifüjüne sahip olan bu tesis, yapay olarak Dünya’nın doğal yerçekiminin katbekat üstünde hiper yerçekimi oluşturabiliyor. Bu teknoloji, temelinde yüksek hızda dönen dev bir kol aracılığıyla çalışıyor. Dönüş sırasında oluşan merkezkaç kuvveti, 1G’nin çok üzerinde bir basınç yaratarak çeşitli simülasyonlar ve testler için gereken ekstrem yerçekimi koşullarını oluşturuyor.
Tesis, özellikle doğada binlerce yıl sürebilecek süreçleri hızlandırarak analiz yapma imkanı sunmasıyla dikkat çekiyor. Örneğin, kirleticilerin taşınma süreçleri veya nehir taşkınlarının baraj yapıları üzerindeki etkileri gibi uzun zaman aralıklarında gerçekleşen olaylar, burada sadece birkaç saat içinde modellenebiliyor. Ayrıca, barajların yıllar boyunca maruz kaldıkları stres koşulları veya depremlerin zemin yapılarına etkileri gibi konular da bu tesis sayesinde incelenebilecek. Uzayda bitki yetiştirme gibi ileri düzey deneylerin de yapılabileceği CHIEF, mühendislik yapılarının güvenliğini artırmak ve dayanıklılıklarını test etmek için eşsiz bir platform sunuyor.
Teknik açıdan bakıldığında, CHIEF’in santrifüjleri 1.900 g-t kapasiteye ve 32 ton yük taşıma gücüne sahip. Bu özellikler, ABD Ordusu Mühendislik Birliği’nin 1.200 g-t kapasiteli tesisini ve NASA’nın Goddard Uzay Merkezi’ndeki 30G’ye kadar hızlanabilen santrifüjünü geride bırakıyor. CHIEF’in çok daha büyük yükleri daha yüksek G kuvvetlerine çıkarabilme kapasitesi, bu teknolojiyi dünya çapında benzersiz kılıyor.
Tesis, baraj ve yamaç mühendisliği, sismik zemin mekaniği, derin deniz ve yer mühendisliği, jeolojik süreçlerin modellenmesi ve malzeme işleme gibi çeşitli alanlarda kullanılacak. CHIEF’in ilk santrifüj motoru şu anda faaliyette, diğer iki santrifüj ve on birimlik destek ekipmanlarının üretimi ise devam ediyor. Tesisin tam kapasiteyle faaliyete geçmesi, Çin’in bilim ve teknoloji alanındaki liderlik hedeflerini daha da ileri taşıyacak.
