Bir girişim başarısız olduğunda kurucusu camiaya nelerin yanlış gittiğini ve neden başarısız olduğunu açıklayan ‘‘failure post mortem’’ adı verilen bir makale kaleme alır. Her on girişimden dokuzunun battığı Silikon Vadisinde bu oldukça klişe bir terimdir. Bu makalelerden bazıları dürüst, aydınlatıcı ve cesurca yazılmıştır. Kalanları ise birilerini suçlar veya pişmanlık içermeyen özürler içerir.
CB Insights girişimlerin kurucuların niçin başarısız olduklarını düşündüklerini ortaya çıkarmak için yakın zamanda 101 başarısızlık makalesini inceledi. Perşembe günü bulgularını açıklayan şirket bir numaralı başarısızlık sebebinin ‘ürünler için pazar bulunmaması’ olduğunu açıkladı. Kimse ürünü istemiyorsa o ürünün başarısız olacağı aşikar. Ancak pek çok girişim beğenmezlerse bile insanları ikna edebileceklerini düşünerek onların istemediği ürünleri üretmeye devam ediyor.
Şirketin bulgularına yakından baktığımızda başarısızlık nedenlerinin yüzdeleri şöyle dağılıyor.
- %42: Pazarın ürüne ihtiyacı olmuyor
- %29: Sermaye tükeniyor
- %23: Yanlış ekip kuruluyor
- %19: Rekabet ile başa çıkamıyorlar
- %18: Fiyat/Maliyet yönetimi yapamıyorlar
- %17: Ürün zayıf kalıyor
- %17: İş modeli yeterince iyi olmuyor
- %14: Pazarlama zayıf kalıyor
- %14: Müşterileri dinlemiyorlar
- %13: Ürün yanlış zamanda pazara sunuluyor
- %13: Odak kaybı yaşıyorlar
- %13: Takım/Yatırımcılar ile uyumsuzluk yaşanıyor
- %10: Yön değişikliğinde* hata yapılıyor
- %9: Şansları yaver gitmiyor
- %9: Yanlış bölge seçiyorlar
- %8: Yatırımcı bulamıyorlar
- %8: Yasal engellere takılıyorlar
- %8: Danışmanları ve çevrelerini dinlemiyorlar
- %8: Tükeniyorlar
- %7: Yön değişikliği yapamıyorlar
*Yön değişikliği (Pivot): Girişimlerin başlangıçta yola çıktıkları iş fikrini pazarın ve tüketicinin ihtiyacına göre yeniden belirlemeleri ve büyük ölçekli bir değişiklik yapmalarıdır. Örneğin 60-70 arası emekliler için geliştirdiğiniz bir servisin 25-35 yaş arasındaki tüketiciler tarafından ilgi gördüğünü anlayıp hedef pazarı bu yönde değiştirmek bir yön değişikliğidir.
Suçlama makalelerinde yazarlar kısmen haklı. Çünkü Jobs, Zuckerberg vd. budala ‘felsefeleri’ ve ‘tematik’ tinleri, düşünmeyen kendini kapatmış dünya tinince halen popüler. Yeni; daha iyi ve olağanüstü için seleksiyona tabi tutulmuyor; varolanla, klasizmle değerlendiriliyor. Fırsatlar varolanla -mesela sosyal medyanın arkasında- tespit ediliyor. Daha ilerisi, olağanüstüsünde görülemiyor.
Fırsat-girişim kliği yanlış yerde yanlış ekip kurmuyor. Pazarın ihtiyacı olmayan değil ama belki de henüz tanımadığı şeylerden bahsediyor. Ancak klasizm insanlarda iktidardır. Bellidirler. Belli marka kullanırlar, belli partilere oy verir, belli düşünceleri savunurlar. 10/9 başarısızlık rakamında birşeylerin yanlış olduğunu düşünmezler. Yanlıştaki sayısalı alt edenlerinse belgeselini yaparlar. ‘Belli lider’ ihtiyaçlarını kapatmak için. Fakat kendi klasizmlerini göremezler.
Kördürler.
1. Genelde hatalı veya yanlış olduklarını kabul etmezler. Hatada ısrar ederler
2. Önce ekip kurmak, plan yapmak yerine dükkan kurarlar.