Son 15 gündür çok çeşitli kaynaklarda haberi çıktı. Belki sizin de gözünüze ilişmiştir. Google, arama sonuçlarında çıkan sitelerin sıralama algoritmasında bir değişikliğe gitmeye hazırlanıyor. Google arama sonuçları algoritmasında çok sıklıkla değişiklik yaptığı için ilk bakışta bu haberi çok önemli görmeyebilirsiniz. Hatta sadece arama motoru optimizasyonu uzmanlarına uyum sağlamak zorunda oldukları bir yeni değişiklik gibi de görünebilir. Ancak bende bir takım farklı düşüncelerin oluşmasına da yol açtı bu yeni algoritma. Sizlerle de paylaşmak istedim.
Öncelikle neymiş bu yeni algoritma, ona bir bakalım. Google, arama sonuçlarını sıralarken bir çok farklı kritere bakıyor. Yine de hepsinin içerisinde en öncelikli olanı bir sitenin aldığı link sayısı. Yani bir siteye diğer sitelerden ne kadar link verildiyse Google bu siteyi o kadar muteber kabul ediyor. Ancak bu metodolojinin sakıncalı yanı, manipüle edilebiliyor olması. Her ne kadar Google çeşitli kontrol mekanizmaları ile gelen bu dış linklerin sağlıklı olup olmadığını kontrol etmeye çalışsa da her zaman başarılı olamayabiliyor ve bazı art niyetli siteler bu linkleme algoritmasından kendi faydaları için yararlanabiliyorlar.
Google da daha sağlıklı ve hakkaniyetli bri arama sonucu site listesi oluşturabilmek için yeni bir yöntem oluşturmuş. Buna da ‘fact based’ adını vermiş. Türkçede ‘doğruluk/hakikat tabanlı’ diye anmak en iyisi olacak sanırım. Algoritma şöyle çalışıyor. Bir sitedeki içerik Google araştırmacılarının geliştirdiği Bilgi-Tabanlı Doğruluk (Knowledge-Base Trust) skoruna göre sıralanıyor. Yani bir sitede ne kadar yanlış içerik varsa o sitenin değeri o kadar düşüyor. Google, bu skoru oluşturabilmek için içeriğe bakıyor ve bunu Google Bilgi Kasası’ndaki (Knowlege Vault) bilgiler ile kıyaslıyor. Bilgi Kasası’ndaki bilgiler İnternet’ten toplanan hakikatlerden oluşuyor. Yani İnternet’te üzerinde yaygın bir şekilde uzlaşılmış bir bilgi doğru olarak kabul ediliyor. Örnek vermek gerekirse 1982 Dünya Kupası’nın kazananı 1000 kaynakta İtalya, 50 kaynakta Almanya olarak gözüküyorsa, Bilgi Kasası, İtalya’yı doğru bilgi olarak kabul ediyor. Daha yaşayan bir bilgi üzerinden örneklemek gerekirse, Doruktan Türker’in yaşadığı yer 20 kaynakta İstanbul, 2 kaynakta Londra gözüküyorsa, İstanbul doğru bilgi olarak kabul ediliyor. Son olarak da eğer bir site Bilgi Kasası tarafından yanlış kabul edilen bir bilgiyi barındırıyorsa o site sıralamada aşağılara itiliyor.
Teorik olarak baktığınızda iyiniyetli ve doğru bilgiye erişimi kolaylaştıracak bir algoritma gibi gözüküyor. Ancak bir de madalyonun öbür yüzü var. Bir bilginin daha çok kaynakta aynı şekilde yer alıyor olması o bilginin doğruluğunun kanıtı mıdır? Belki aradığınız bilgi Edgar Allen Poe’nun doğum tarihiyse Google’ın Bilgi Kasası’na güvenmek hayatınızı kolaylaştırabilir. Ancak ya aradığınız bilgi daha felsefi, ideolojik ya da siyasi bir içerik ise? O zaman çoğunluğun tekrarladığı bilgiyi doğru mu kabul etmek durumunda kalacağız? Gerek Türkiye’de gerekse Dünya’da, son 5 yıl içerisinde tüm mass medya tarafından aynı anda yayınlanmış ve savunulmuş yüzlerce haberin yanlış ya da yalan olduğu defalarca ortaya çıkmadı mı? Ötesi Zaytung ya da TheOnion gibi varlığının nedeni bilgiyi esnetmek olan mizah ya da eleştiri sitelerini yok mu sayacağız?
İşte beni düşündüren kısım da tam burası. Google, Yahoo, Bing, Yandex ya da diğer arama motorlarının görevi nedir? Benim için aradığım bilgiyi Web’de tarayıp, sonuçları tarafsız bir şekilde karşıma çıkartmak mı yoksa benim adıma doğrunun ne olduğuna karar vermek mi? Açıkçası iyiniyetli olduğuna canı gönülden inanmak istesem de manipülasyona bu kadar açık yöntemlerin, artık toplumsal yönelimlerde çok etkili olan arama motorları tarafından devreye sokulması damağımda buruk bir tat bırakıyor.
Google henüz doğruluk/hakikat tabanlı algoritmasını devreye sokmadı. Şu an test çalışmaları sürüyor. Benim ümidim, en azından bu algoritma devreye alındığında Google’ın kullanıcılara manuel olarak bu yöntemi arama sonuçlarının dışında tutma opsiyonunu sunması.