İsveçliler cebinde beş kuruş olmadan IKEA mağazasına giriyor, alışverişlerini yapıyor ve hatta meşhur köftelerle akşam yemeklerini yiyip sıkıntısız bir şekilde evlerine dönüyor. Onlar için cüzdanın boş değil; dolu olması alışılmadık bir durum.
Çünkü Business Insider haberine göre bu küçük İskandinav ülkesinde nakit parayla yapılan ödemeler, tüm alışverişlerin sadece yüzde 2’sini oluşturuyor. Üstelik ülkenin hedefi kağıt ve madeni paradan tamamen kurtularak dünyanın ilk yüzde 100 nakitsiz toplumu olmak!
Ülkede seyyar satıcılar bile nakit yerine kredi kartıyla ödemeyi tercih ediyor. Mart ayında ülkenin en büyük radyo kanalı Swedish Radio tarafından yayınlanan raporda, İsveç’in yüzde 100 nakitsiz hedefine 2021 yılında ulaşması mümkün.
İsveç’in ‘derdi’ bitmez
Refah seviyesinin zirvede olduğu bir ülke olarak, İsveç “birinci dünya sorunlarını” çözmek için daha önce de pek çok konuya el attı. Örneğin bu yılın ilk aylarında, ilk insansız bakkal açıldı. Müşteriler buraya gelip akıllı telefonlarını kullanarak dükkana giriyor ve alışveriş yapıyor. İsveç’in bir diğer önemli hedefi ise petrolsüz ilk ülke olmak.
En büyük atılımları verimlilik ve sürdürülebilirlik alanında gerçekleştiren (büyük ihtimalle atılım gerçekleştirilecek başka alan kalmadığı için) İsveç; her türlü geleneksel sürece devrim niteliğinde yaklaşımlar getirmesiyle biliniyor. En yenilikçi ülkelerin sıralandığı global listede İsveç’i her zaman tabelada (ilk 5’te) görmek mümkün.
Nakitsiz toplum dijital tehditlere açık
Elbette kağıt paranın komple ortadan kalktığı senaryoların olumsuz yanları da yok değil. Örneğin kırsal kesimde iş yapan esnaf veya teknolojiyle arası iyi olmayan yaşlı vatandaşlar için bu bir yük getiriyor. Dahası, tüm ödemelerini dijital yöntemlerle gerçekleştiren bir ülke, siber saldırılara ve elektronik sahtekarlıklara daha açık hale geliyor.
İki yıl önce İsveç Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklama da bunu bir ölçüde doğruluyor: Ülkede sahtekarlık olayları on yıl önceye göre iki kat artarak 140 bine ulaşmış durumda. İsveç gibi bir ülkede sahtekarlığa neden ihtiyaç duyulduğu ayrı bir yazı konusu olabilir tabii. Ancak nakitsiz toplum konusunda çekinceleri olan insanlar, tamamen online ödemeye geçildiğinde bu alanda daha fazla saldırı beklediklerini belirtiyor.
En kısa zamanda ülkemizde de yaygınlaşması dileğini taşıyorum. Şahsi harcamaların bir çoğunu dijital ödeme sistemleri ile yapıyorum ancak ülke olarak yetersiz destek var.