Apple’ın iPhone 6 ile birlikte devreye soktuğu mobil ödeme sistemi Apple Pay, dünyaya cep telefonları ile ödeme yapılabileceğini hatırlattı. Aslında mobil ödemenin tarihi çok daha eskilere dayanıyor ancak Apple Pay’den önce bu alanda gerçek anlamıyla hizmet veren bir sistem mevcut değildi. Apple Pay’den sonra ise teknoloji firmaları şimdi mobil ödeme sistemlerinde yarış dışı kalmamak için kendi çözümlerini öne çıkarmaya çalışıyorlar. Peki, kim ne kadar ödemeye aracı oluyor?
San Fransisko’da kurulu ve online ödeme sistemleri üzerinde çalışan Adyen isimli şirketin araştırmalarına göre, 2015’te online ödemelerin yüzde 27’si mobil ödeme ile gerçeklemiş. Yani kullanıcılar, cep telefonlarındaki veya tabletlerindeki, Apple Pay, Google Wallet gibi uygulamaları kullanarak online ödemeleri gerçekleştirmişler. Bu da geçen yıla oranla %39 oranında artış anlamına geliyor. Elbette bu artışın sebebinin, Apple Pay olduğunu tahmin etmek zor değil.
ABD’deki mobil ödeme rakamları ise herkesin gözlerini yuvalarından çıkartabilir. Bu yıl ABD’de 52 milyar doların mobil ödeme ile gerçekleşmesi bekleniyor. Bu rakam 2019 yılında kuvvetle muhtemel 142 milyar dolara çıkacak. Apple ise bu ödemelerin %65’in gerçekleştirecek ve komisyonlardan gelen paylarla kasasını milyarlarca dolarla dolduracak. Android cihazları ise yüzde 35 ile yetinmek zorunda. Windows mobil cihazlarının ise henüz hiçbir varlığı yok.
Mobil ödemede asıl hedef, kullanıcıların cep telefonlarını fiziki ödemelerde kullanması. Yani sadece internetten alışveriş yaparken değil, restoranda ödeme yaparken, mağazada alışveriş yaparken, markette erzak alırken cebinden kredi kartını veya nakit parasını değil, cep telefonunu kasaya uzatması… ABD Merkez Bankası’nın araştırmasına göre, cep telefonundan online bankacılık uygulamalarını kullanan ABD’lilerin sadece yüzde 13’ü henüz cep telefonlarını ödeme aracı olarak kullanmaya ikna olmuş durumda.
Dünya çapındaki, fiziksel alışverişlerde mobil ödeme sistemlerinin toplam cirosu 2014’te 55 milyar dolardı. 2015’te ise bu rakam 131 milyar dolara çıkacak. 2016’da 261 milyar dolar, 2017’de 412 milyar dolar, 2018’de ise 570 milyar dolar olacak. Elbette bu rakamlar çok büyük görünse de dünyadaki tüketici harcamalarının sadece yüzde 1’ini karşılayacak zira dünya çapında, tüketicilerin her yıl mağazalarda, marketlerde, restoranlarda harcadığı paranın toplamı şu anda 16 trilyon dolar.
Yine de teknolojiye odaklı, genç kitlenin daha ağır bastığı mağazalarda mobil ödemenin daha fazla öne çıktığını görüyoruz. Örneğin Starbucks mağazalarında cep telefonu üzerinden mobil ödeme yapan müşterilerin oranı yüzde 19’u buluyor. Bu da dünya çapındaki yüzde 1’lik orandan 19 kat daha fazla bir oran. ABD’deki Starbucks mağazalarında her hafta 8 milyon müşteri ellerindeki iPhone’lar veya Android telefonlar ile ödeme yapıyor.
ABD’de, yaklaşık yarım milyon adet Apple Pay ödeme istasyonu bulunuyor. Farklı şirketlerin, farklı ödeme sistemlerinin toplam ödeme cihazı sayısı ise 12 milyon adet. Yani ABD’de, mobil ödeme işi çoktan alıp başını gitmiş durumda. Google Wallet ise henüz bu rakamın yanına yaklaşamıyor. Öte yandan, yarışta sadece Apple ve Google yok. Örneğin, Tillster isimli bir firma Paypal hesabı üzerinden kullanıcılara mobil ödeme imkanı tanıyor. Yani telefonunuzu kasaya yaklaştırıyorsunuz ve Paypal hesabınız üzerinden ödeme gerçekleştiriliyor. Tillster, Boston Market, Burger King ve Pizza Hut gibi ABD’nin popüler mağazalarında hizmet veriyor. Benzer şekilde irili ufaklı pek çok mobil ödeme uygulaması, farklı bankalar veya ödeme sistemleri ile uyumlu olarak hizmet veriyor.
Türkiye’de ise mobil ödeme sistemleri henüz kendini çok ispatlayabilmiş durumda değil ve yaygınlıkları da tartışılır. Operatörlerin desteği ile bazı market ve restoranlarda NFC özellikli mobil ödeme sistemleri göze çarpıyor olsa da bunların yeterince tanıtımı ve reklamı yapılmadığından, çoğu kullanıcı telefonlarıyla mobil ödeme yapabileceklerinin farkında bile değiller.
İşin acıklı yanı ise, günün birinde Apple’ın veya Google’ın Türkiye’ye gelip mobil ödeme sistemlerini tepeden inme şeklinde pazara sokup tüm pazarı domine edebilecek olmaları ve Türk mobil ödeme sistemlerinin kendilerini anlatma çabasının ancak o noktadan sonra başlayacak olması.
Dünyada böyle bir trend hızla yükselirken, iş işten geçmeden Türk şirketlerinin mobil ödeme sistemlerini tanıtmasını ve pazarda yerlerini sağlamlaştırmalarını bekliyoruz.
