NASA, Mars görevleri konusunda oldukça iddialı bir program yürütüyor. NASA’nın Perseverance gezgini, uzak gezegendeki eski mikrobiyal yaşamın kanıtlarını ararken Mars’ın Jezero Krateri’ni keşfetmeye devam ediyor. Ancak öte yandan kızıl gezegenin yüzeyinden alınan örneklerin dünyaya getirilme süreçlerinde bir dizi aksaklıklar yaşanıyor. NASA tarafından görevlendirilen IRB, programın başlangıcından itibaren gerçekçi olmayan bir bütçe ve program da dahil olmak üzere bir dizi problem tespit etti. Kurul NASA’ya Jezero Krateri’nde Dünya’ya geri dönmeyi bekleyen Mars kaya örneklerini almaya çalışmayı düşünmeden önce düzeltmesi için 20 bulgu ve 59 öneri sundu.
IRB tarafından bu ayın başlarında NASA’ya teslim edilen ancak geçen haftanın sonunda yayınlanan raporda kızıl gezegenden örnek getirmek için “Şu anda mevcut finansmanla uyumlu gerçekçi bir teknik temel veya program söz konusu değildir” ifadeleri yer alıyor. Bağımsız inceleme kurulu başkanı Orlando Figueroa, “Mars Örnek Dönüşü çok sayıda paralel gelişmeye, arayüze ve karmaşıklığa sahip bir program” diyor. Rapor, geri alma misyonunu 2030 yılına kadar fırlatmaya hazır hale getirmek için yaklaşık 8 milyar ila 9,6 milyar dolar arasında bir finansmana ihtiyaç duyulacağını ve 2025’ten itibaren yılda 1 milyar doları “aşan” ek finansman gerekeceğini tespit etti.
NASA’nın Perseverance keşif aracı 2021’de Kızıl Gezegen’e indiğinden beri Jezero Krateri bölgesini araştırıyor. Perseverance, görevinin bir parçası olarak kaya ve toprak örnekleri topluyor ve bunları geri alınması için oluşturulan özel “depolarda” bırakıyor. NASA kısa süre önce Bennu asteroidinden alınan örnekleri Dünya’ya getirme görevini başarıyla gerçekleştirmişti. Ancak uzmanlar geçen bir asteroitten örnek almakla başka bir gezegenin yüzeyinden toplanan örnekleri geri getirmenin tamamen başka zorluklara sahip olduğu vurgusunu yapıyorlar.
IBR raporuna cevaben NASA, bulguları gözden geçirmek ve yanıtlamak üzere bir ekip oluşturduğunu ve o zamana kadar “resmi görev maliyetini ve programını onaylama planlarını erteleyeceğini” açıkladı. NASA’nın bilimden sorumlu yöneticisi Sandra Connelly tarafından yönetilecek olan inceleme ekibinin, “Mars’a örnek gönderilmesi için izlenecek yola ilişkin” raporunu sunması için NASA’nın 31 Mart’ta sona erecek olan 2024 yılının ikinci mali çeyreğine kadar süresi olacak.
Connelly, “Mars Örnek Dönüşü için görevlendirdiğimiz gibi bağımsız inceleme kurulları, uygun bütçe dahilinde görev hedeflerimize ulaşmak için doğru yolda olup olmadığımızı gözden geçirmemize yardımcı oluyor” dedi.
MSR tekrar rayına oturabilir mi?
IRB raporunda NASA’nın MSR programını sürdürme zorunluluğu olduğunu belirterek, bunu insanlığın Mars’ı keşfetme planlarında “kritik bir sonraki adım” olarak tanımladı ve Mars’ın yaşam barındırıp barındırmadığı gibi temel soruları yanıtlayabileceğini ve dünya dışı kirleticilerden “geriye dönük gezegensel koruma” sağlamak için sistemleri test edebileceğini söyledi.
MSR’nin bu maliyet aşımını ve beraberinde getireceği kesin olan kongre incelemesini atlatıp atlatamayacağı ise bambaşka bir konu. Temmuz ayında Senato Tahsisat Komitesi NASA’nın bütçe önerilerini yayınladığında, NASA’nın talebinde önemli kesintiler yaptı ve eleştiri için MSR’yi seçti. Komite, MSR pprogramının 2022 Gezegen Bilimi Decadal Araştırmasının bir parçası olarak aldığı 5,3 milyar dolarlık orijinal bütçe ödeneğinin çok ötesine geçtiğini tespit etmişti.
 misyonunun bazı bileşenlerini erteliyor){kind=link}