Robotlar yüzünden ilk kim işsiz kalacak?

Yapay zeka çalışmaları bir yandan büyük endişe uyandırsa ad bir yandan da hız kesmeden devam ediyor. Elon Musk veya Stephen Hawking gibi tanınmış isimler, insanoğlunu yok edecek bir düşman yarattığımız gerekçesiyle yapay zekaya savaş açmış olsa da bilim dünyası yapay zeka karşıtlarını dinlemeden yoluna devam ediyor. Gerçek şu ki, yapay zeka çalışmaları devlet eliyle engellense bile yine devlet desteği ile kurulan gizli laboratuvarlarda, yasaklanmış yapay zeka çalışmalarının yapılacağını herkes biliyor.  Belki de bu teknolojiyi yasa dışı laboratuvarların tekeline bırakmaktansa tüm bilim insanlarının takip edebileceği yasal çalışma alanı içinde tutmak, onun yaratabileceği tehlikeleri de önceden görebilmeyi sağlayacaktır.

Ancak yapay zekanın insanoğlu için yarattığı tek tehdit, insanla savaşmak ve onu yok etmek tehlikesi değil. Yapay zekaya sahip robotların işlerimizi elimizden alma tehlikesi de çok büyük ve aynı endüstri devriminden sonra makinelerin insanların işlerini elinden alması gibi, robotların da pek çok sektörde insanların işini elinden almasına kesin gözüyle bakabilirsiniz. Peki ama hangi meslekler ilk aşamada tehlikede?

1-Taksi şoförleri

Dünyanın her yerinde sürücüsüz otomobiller test sürecine girdi ve dünya kara yollarında şu anda binlerce sürücüsüz otomobil test ediliyor. Dahası, Google’ın ürettiği sürücüsüz mini otomobiller, büyük şirketlerin dev kampüslerinde çalışanları bir binadan diğerine taşımak için kullanılıyor. Kısacası, kampüsler içinde çalışan Shuttle servislerinin şoförleri çoktan işlerini kaybetmeye başladılar. Sırada ise taksiciler var. Pek çok ülke, 2020’ye kadar sürücüsüz otomobillerin resmen satışa çıkması için yasal hazırlıkları yapıyor ve bu gerçekleştiğinde, şoförü olmayan taksileri görmek çok olağan bir durum haline gelecek.

2-Askerler

İnsanlar bu mesleği kaybettikleri için çok üzülmeyebilirler. Özellikle de ön cephede savaşmak zorunda kalan piyadelerin yerini kısa süre sonra yapay zeka sahibi robotlar alacak gibi görünüyor. Pentagon, 10 veya 15 sene içinde, ön cepheye yapay zekalı robot askerler yerleştirmek için çalışma yapıyor. Bu sırada, henüz kontrollerini yapay zekaya bırakmış olmasalar bile insansız savaş uçakları çoktan cephe hattında görev almaya başladı.

3- Barmenler

Barmenlerin, müşterilerin dert ortağı olduğu yıllar çok eskide kaldı. Artık herkes sosyal medyada kolayca dert ortağı bulabiliyor, içini rahatça dökebiliyor. Barmenlere ise sadece kokteyleri karıştırmak için ihtiyaç duyuluyor. Şimdi bu işi yapacak makineler ortaya çıkmaya başladı. Tek yapmanız gereken makineye hangi kokteyli istediğinizi söylemeniz. Barın arkasındaki robot kokteyl makinesi istediğiniz kokteyli çok kısa sürede hazırlayıp size servis edebiliyor.

4-Fabrika işçileri

Fabrikalar 50 yıldan uzun zamandır makinelerin işgali altındalar ama yine de bu makineleri çalıştırmak veya ince işleri yapmak için insan işçilere ihtiyaç duyuluyordu. Şimdi ise makinelere yapay zeka yükleyerek, her sorunu çözüp kendi başına üretim yapacak robotlar geliştirmek mümkün olacak ki, yapay zeka karşıtlarını korkutan gelişmelerden biri de bu. Kendi kendine üretim yaparak robot ordular oluşturabilecek makinelerin ileride insanlığın en büyük sorunu hatta sonu olabileceğinden korkuluyor.

5-Gazeteciler

Şaka gibi görünüyor ama değil. Gazetecilik mesleği de topun ağzında. Özel/gizli meseleleri araştıran araştırmacı gazetciler değil ama günlük olayları haberleştiren sayısız gazeteciye yakında ihtiyaç kalmayabilir, özellikle ekonomi gazetecilerinin işi çok zor zira veri analiz yazılımları aynı zamanda aldıkları verileri anlaşılabilir metinlere dönüştürme konusunda çok yol katettiler. Böylece borsadaki gelişmelere dair yorumları, şirket haberlerini, ekonomi bültenlerini yakında robotlar hazırlamaya başlarsa şaşırmayalım.

6-Doktorlar

Basit hastalıkları teşhis etmek ve ön muayene aşamalarında artık robot doktorlarla karşılaşmamız an meselesi. Sayısız sensör sayesinde vücut hakkındaki tüm belirtileri kolayca toplayabilen makineler, hastanın durumu hakkında teşhis koyabilecek yapay bir zekaya sahip olduğunda, hastanelerdeki pratisyen hekimler de işlerinden olacak. Örneğin robot doktor yarafından nezle olduğu tespit edilen bir hastaya reçetesi yazılacak, gerekiyorsa serum verilecek, iğne yapılacak ve evde dinlenmesi tavsiye edilecek. Ancak daha ileri derecede hastalıklar ve tedavi süreçleri için uzman doktorlar devreye girecek. Kısacası, doktorların vakti, enerjisi küçük nezle, grip,  soğuk algınlığı gibi hastalıkların teşhisi için harcanmayacak, gerçek doktorların iş gücü daha ağır hastaların tedavisine yönlendirilecek.

7-Antrenörler

Spor salonlarında misafirlere yardımcı olmaya çalışan antrenörlerin de insan olduğunu ve yorulabildiğini düşünecek olursak, hiç yorulmayacak, hiç ara vermeyecek ve spor salonunda çalışan misafirlere 7/24 eşlik edecek robot antrenörlerin çok cazip göründüğünü kabul edelim. Sizinle karşılıklı spor yapacak, fitness tavsiyeleri verecek, vücudunuzun sağlık değerlerini üzerinde bulunan lazer sensörler vasıtasıyla anı anına takip edecek, kalp ritiminzi her an gözetleyecek ve antrenmanınızı en sağlıklı şekilde devam ettirmenizi sağlayacak bu robotların, kısa sürede yaygınlaşacağını tahmin edebilirsiniz.

8-Müzisyenler

Gece kulüpleri ve barlarda bir yandan müşterilerle sohbet edecek diğer yandan müzik çalacak şarkı söyleyecek hatta istek parça alacak robotlar da çok uzakta değil. SİRİ gibi yazılımlar aslında bu robotların öncüsü sayılabilir. Eğlence ve turizm sektörü, robotların en fazla görüleceği alanlardan biri olacak. Barmenler, müzisyenler, garsonlar, aşçılar, şovmenler, animatörler, otel temizlik elemanları…  Bu alanda çalışıyorsanız, robot istilasına hazır olmalısınız.

Peki işsiz kalan onca insan ne yapacak?

Robotlar nedeniyle pek çok iş insanların hakimiyetinden çıktığında ilk aşamada toplumsal bir “şok” yaşayacağımızı inkar etmek kolay değil. Taksi şoförleri artık kendilerine sürecek taksi bulamadıklarında elbette protesto gösterileri ortaya çıkacak. Ancak bugün bu sosyal değişime, 50-100-200 yıl önceki sanayi devrimi şokundan daha hazırız. Artık sosyal politikalara sahip olan devletler, işsiz kalan insanları yeni alanlara yönlendirmek ve bu sırada geçimlerini sağlamak üzere daha hazırlıklılar. Öte yandan bu dönüşüm tamamlandığında, yani bugünden belki 50-100 yıl sonra ekonomi çok daha hızlı işleyecek ve çok daha büyük bir refah düzeyi sağlanacak.

Robot teknolojilerine yatırım yapmış ülkeler, çok daha verimli madenler çalıştıracaklar, çok daha verimli fabrikalar işletecekler çok daha güçlü bir ekonomiye sahip olacaklar ve bunun karşılığında, bu ülkelerde yaşayan insanların daha refah bir yaşamı olacak, daha az çalışmak, daha çok kendine zaman ayırma imkanı oluşacak. Bilinçli devletlerin gelir düzeyini dengeleyecek sosyal politikalar oluşturmasıyla da, insanlar dünyanın keyfini daha fazla çıkarırken robotlar da insanlara hizmet edecek. Elbette bu “deniz-güneş-kum ve sabaha kadar dans” ile geçen güzel günler, yapay zekanın çok geliştiği, kendi var oluşunu ve dünyayı sorguladığı ve sonunda da  insanoğlunu kendine düşman görmeye başladığı güne kadar sürecek. Yapay zeka konusunda endişeli bilim insanları, bu aşamadan sonra dünyada sadece savaş ve yıkım olacağını vurguluyorlar. Dua edelim de o gün hiç gelmesin.