AB hükümetlerinin müzakerecileri ve kanun yapıcılar Pazartesi günü, başta Çin olmak üzere üçüncü ülkelere bağımlılığı azaltmak için lityum ve nikel gibi kritik maden olarak sınıflandırılan materyallerin bölge içinden tedarikine yönelik hedefler üzerinde anlaşmaya vardı. Avrupa Komisyonu Mart ayında, AB’nin temiz teknoloji ürünleri üretiminde ABD ve Çin’le rekabet edebilmesini sağlayacak stratejinin en önemli parçası olan Kritik Hammaddeler Yasasını önermişti.
Üzerinde anlaşmaya varılan kanun teklifine göre Avrupa Birliği 2030 yılına kadar kritik maden olarak tanımlanan 16 “stratejik hammadde” için yıllık ihtiyacının %10’unu çıkarmalı, %25’ini geri dönüştürmeli ve %40’ını işlemek zorunda olacak. Avrupa Parlamentosu ve AB hükümetlerinden oluşan Konsey’in ortak bir metin üzerinde anlaşması gerekiyordu. Her iki tarafın da Pazartesi günü bunu gerçekleştirdiği ve yasanın 2024 yılı başında yürürlüğe girmesinin önünün açıldığı belirtildi.
Müzakereciler daha önce %15 olan geri dönüşüm hedefini en az %25’e yükseltti. AB Parlamentosu müzakerecileri ayrıca Avrupa Komisyonu’nun 2027 yılında, tüketim yerine toplanan yıllık atıklarla ilgili bir geri dönüşüm hedefi belirleyen ilgili bir yasa çıkaracağını söyledi. Müzakereciler ayrıca kritik maden olarak sınıflandırılan stratejik hammaddeler listesine alüminyumun yanı sıra sentetik grafitin de eklenmesi konusunda anlaştı. Doğal grafit zaten listede yer alıyordu.
Bu son ekleme Çin’in grafit için ihracat kontrollerini sıkılaştırma planına bir cevap niteliği taşıyor. Çin, dünyadaki grafitin %90’ından fazlasını, bataryanın negatif yüklü kısmı olan elektrikli araç anotlarının neredeyse tamamında kullanılan malzemeye dönüştürüyor. Dolayısıyla elektrikli araç piyasası ve akıllı telefon piyasası başta olmak üzere teknoloji sektöründe Çin’e genel bir bağımlılık oluşuyor. AB ayrıca yeşil dönüşümü için hayati önem taşıyan diğer malzemeler olan nadir toprak elementleri ve lityum konusunda da Çin’e büyük ölçüde bağımlı.
Yasanın amacı AB içinhiçbir üçüncü ülkenin kobalt, bakır, magnezyum ve titanyumu da içeren herhangi bir stratejik hammaddenin %65’inden fazlasını sağlamaması. Yasa, stratejik madencilik, geri dönüşüm ve işleme projeleri için izinlerin verilmesine zaman sınırlaması getirmekte ve kilit teknolojilerde stratejik malzemelere ihtiyaç duyan büyük şirketlerin tedarik zincirlerine ilişkin düzenli risk değerlendirmeleri yapmalarını gerektirmekte. Ayrıca tüketimi kontrol altına almak üzere tasarlanmış hükümler de içermektedir.
AB endüstri şefi Thierry Breton yaptığı açıklamada, harekete geçilmediği takdirde Avrupa’nın kritik ham madenler konusunda kıtlık ve istenmeyen bağımlılık riskiyle karşı karşıya kalacağını ve yasanın yüksek çevresel ve sosyal standartlar sağlayacağını söyledi. Breton, bloğun daha kısa ve daha etkin izin prosedürlerinden ve finansmana daha kolay erişimden faydalanacak stratejik projeleri belirlemek üzere AB üyeleriyle birlikte çalışacağını da sözlerine ekledi.
