Türkiye e-ticaret sektörünün dünyadaki yerini tespit etmek, e-ticaretin geliştirilmesi için yapılması gerekenleri belirlemek ve ilgili paydaşlara sunmak amacıyla, TÜSİAD tarafından 2014 yılında ” Dijital Pazarın Odak Noktası : e – Ticaret ” adlı rapor yayınlanmıştı.
2014 yılında yayınlanan raporda, Türkiye’de e-ticaretin büyümesi için 3 ana aksiyon alanı belirlenmişti:
(I) sektör ve idari yapı arasındaki iletişim eksikliği
(II)algı sorunu
(III) altyapı problemleri
Sektör ve idari yapı arasındaki iletişim konusunda, 2016 yılında TOBB e-Ticaret Sektör Meclisi‘nin kurulması çok yerinde bir başlangıç olmuş, sektör temsilcileri bir ortam söylem ve eylem planı çerçevesinde birleşmeye başlamıştır. Algı ve altyapı problemleri ile ilgili olarak ise geçtiğimiz 3 yıl içerisinde atılan adımlara rağmen halen önemli gelişim alanları mevcuttur.
Rapor, Türkiye e-ticaret sektörü için bir bilgi kaynağı ve referans niteliği taşımayı hedeflenmektedir. Raporun Türkiye’de e-ticaretin büyümesi için sektör temsilcileri tarafından geniş kapsamlı bir yol haritasının çıkarılması, uygulanması ve takip edilmesi sürecine katkı sunması umulmaktadır.
Rapor özetle 3 ana bölümden oluşmaktadır:
Dünya’da e-Ticaretin Dünü ve Bugünü
Dünyadaki e-ticaret büyümesi ve büyümeye etki eden faktörler bölgesel bada incelenmiş, sektördeki yeni trendler ile sektörün bugünü ve yakın geleceği üzerinde durulmuştur.
İnternet Nüfusu : Dünya nüfusuna olduğu gibi internet nüfusuna da en büyük katkı artık gelişmekte olan ülkelerden gelmektedir. Gelişmiş ülkeler Çin‘le beraber internet ekonomisinin yeni standartlarını belirlerken, gelişmekte olan ülkeler büyümeyi tetiklemektedirler.
E- Ticaret Hacmi : Global perakende e-ticaret hacmi 2016 itibariyle 1.6 trilyon dolar seviyesine ulaşmıştır. 2011 yılında gelişmekte olan ülkeler hacmin yüzde 32‘sini oluştururken, bugün bu oran yüzde 59 seviyesine gelmiştir.2020 yılında ise toplam hacmin yüzde 64‘ünün gelişmekte olan ülkeler tarafından oluşturulması beklenmektedir.
E-Ticaret Penetrasyonu: 2011 yılında dünyada, toplam perakende içerisindeki payı yüzde 3.6 olan e-ticaretin 2016’daki payı yüzde 8.5‘e yükselmiştir. 2021 yılında bu oranın yüzde 13 seviyesine ulaşması beklenmektedir.
Mobil: 2016 itibarıyla e-ticaret işlemlerinin yüzde 44‘ü mobil cihazlardan yapılmaktadır. Ucuz akıllı telefonların yaygınlığını artırması, akıllı telefon penetrasyonunun ve dolayısı ile mobil ticaretin artışındaki en önemli etkenlerdendir.
Omni-channel : Tek kanalla başlayan alışveriş deneyimi, omni-channel’a (tam kanal) doğru yol almakta ve ticarette kanallar arası sınırlar kalkmaktadır.
Öne çıkan temalar : Yeni dönemde e-ticaretin öne çıkan konularından olan pazar yerleri ve sınırlar ötesi e-ticaret, e-ticaretteki iş yapış şekillerini değiştirmeye başlamış, özellikle küçük ölçekli işletmeler için yeni müşteri ve pazarlara erişim fırsatı yaratmıştır.
Teknolojik Trendeler: Offline ve online arası sınırları kaldıran ve birçok alanda tüketici deneyimini ve bilgi seviyesini arttıran teknoloji trendleri de ticareti yeniden şekillendirmektedir.
ChatBotlar (sanal müşteri temsilcileri), kişiselleştirilmiş teklifler, drone‘larla teslimat gibi teknolojik trendler bugün başlayarak ticaretin yakın geleceğini önemli ölçüde etkileyecektir.
Türkiye’de E-ticaret
Raporda Türkiye’nin e- ticaret karnesinde ki durumu bu maddelerle özetlenmiştir.
İnternet Nüfusu : 46 milyon internet kullanıcı ile Türkiye dünyadaki önemli oyuncular arasındadır.
E-ticaret Hacmi : 2013-2016 yılları arasında ortalam yüzde 34 büyüyen perakende e-ticaret hacmi,2016 yılı itibarıyla TÜBİSAD ve ETİD‘in hazırladığı çalışmalara göre 17.5 milyar TL‘lik bir hacme ulaşmıştır.
E-ticaret Penetrasyonu : Yakalanan ivmeye rağmen, e-ticaretin toplam perakendeden aldığı pay 2016 itibarıyla yüzde 3.5 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Mobil : 2016 yılında yüzde 65′e ulaşan akıllı telefon penetrasyonu ile Türkiye, yüzde 60 olan dünya ortalamasının üzerindedir.
Klasik Perakende : Türkiye’nin e-ticaret büyümesi bugüne kadar daha çok sadece online‘da rekabet eden oyuncular tarafından tetiklenmiştir. E-ticaretin toplam perkendedeki payının dünya standartlarını yakalaması için klasik perakendecilerin de e-ticaret faaliyetlerine hız kazandırması gerekmektedir.
Tüketici algısı : Tüketiciler tarafından bakıldığında, Türk tüketicileri için e-ticaretin en önemli değer önerisi hala ucuzluktur. Türkiye’de internet kullanan her 3 müşteriden yalnızca 1‘i online alışveriş yapmaktadır. Online alışveriş yapan 4 müşteriden 1‘i de alışveriş işleminde sorun yaşamadığını belirtmiştir.
Bir sonraki aşama : E-ihracat
Sektörün e-ticarette bu adımları atması halinde, bir sonraki aşama e-ihracatta büyüme olacaktır. Ekonomi Bakanlığı’nın çalışmalarında son aşamasına geldiği e-ihracat İhracat Stratejisi ve Eylem Planı’nın hayata geçirilmesi, ihracatın e-ticarete uygun mevzuat ,süre. ve teşviklerle desteklenmesi açısından kritik önem taşımaktadır.
Sınır ötesi ticaret 2016 itibarıyla dünyada 400 milyar dolarlık bir hacme ulaşmıştır. Lojistik maliyetler, ürünlerin tüketicinin bilmediği bir pazardan gelmesi, gümrük vergileri, ulaşım süresi gibi konular dünyada sınır ötesi ticaretin önünde duran bariyerlerdir.
Türkiye’de ise bunlara ilave olarak, gümrük ve iade süreçlerinde yaşanan zorluklar, yüksek lojistik maliyetler gibi konulara çözümler bulunması gerekmektedir. İade ve gümrük süreçlerinin sınır ötesi ticareti destekleyecek şekilde kolaylaştırılması ve maliyetlerinin azaltılması ve karşılıklı ticaret potansiyeli yüksek olan ülkeler ile iş birlikleri yapılarak perakendeciler ve KOBİ’ler için yeni fırsatlar yakalanabileceği, raporda sunulan bir bir önemli konuydu.
