Teknoloji firmaları son dönemde yapay zekâ yatırımları ile öne çıkıyor. Microsoft’un OpenAI ve Copilot yatırımı, Apple’ın yapay zekâ girişimi Ferret, Google’ın Cloud TPU v5p sunumlarına ek olarak örneğin Bosch gibi endüstriyel firmaların üretken yapay zekâ kullanacaklarını duyurması veya ilaç şirketi AstraZeneca’nın kanserle savaşan bir antikor yaratmak için startup firma Absci’ye 247 milyon dolarlık yapay zekâ yatırımı yapması önemli gelişmeler. Tüm bu işbirliği ve yeni yatırımlara karşın, 2023 yılının teknoloji camiasında birleşme ve satın almalar açısından son derece durağan bir yıl olarak geride kalması ise dikkat çekici.
Tipi olarak Microsoft, Salesforce, Adobe, SAP Oracle ve Cisco gibi teknoloji devlerinden büyük satın alım ve birleşme hamleleri görmeye alışkın analistler, 2023’ün bu bağlamda oldukça durağan geçtiğini belirtiyorlar. Elbette Cisco’nun 28 milyar dolarlık Splunk alımı ve Microsoft’un 69 milyar dolarlık Activision Blizzard alımı devasa satın almalar listesine girseler de henüz bu satın alım işlemlerinde yasal prosedürlerin tamamlanmamış olması 2023 listesine girememelerine yol açmış durumda.
2023 yılında nihayete erdirilen satın alım ve birleşmelere bakıldığında büyük teknoloji firmalarının sadece 5 anlaşma duyurmaları göze çarpıyor. Üstelik CB Insights raporuna göre bu yılın 3. çeyreğinde büyük teknoloji firmaları hiçbir satın alım veya birleşme açıklamamış durumdalar. Bu veriyi, 3. çeyrekte bu tür 10 anlaşmanın olduğu 2019 senesi, sekiz anlaşmanın olduğu 2020 senesi veya 5 anlaşmanın olduğu geçen sene ile kıyasladığımızda sektörde bir durağanlık olduğu çok daha net bir biçimde görülebiliyor.
Analistler özellikle yüksek borçlanma maliyetlerinin, 2023’te gördüğümüz anlaşmalara gölge düşürdüğü görüşünde. Tüm seneye bakıldığında en iyi anlaşmaların toplam 165 milyar doları bulduğu 2020 günleri çoktan geride kaldı. Bu yıl bu rakam sadece 67,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Üstelik bu trend sadece teknoloji sektörünü değil, tüm sektörleri de derinden etkiliyor.
Mali denetim, vergi ve danışmanlık hizmetleri veren KPMG firmasının geçtiğimiz haftalarda yayınladığı birleşme ve satın almalar raporu da bu verileri destekler nitelikte. KPMG Perspektifinden Birleşme ve Satın Alma Trendleri 2023 adlı raporda, dünyada satın alma ve birleşme işlemleri hacminin 2022 yılının ilk 11 ayında 3,2 trilyon dolar seviyesinde olduğu ancak 2023 yılının ilk 11 ayında bu hacmin 2,4 trilyon dolarla sınırlı kaldığı duyuruluyor.
Buna karşın hem KPMG hem de diğer analiz firmaları, birleşme ve satın alımlarda toplam hacmin düşmesine rağmen gerçekleşen işlem sayısında artış olduğuna dikkat çekiyorlar. Yani devasa birleşme ve alımların düşük olduğu ancak sayısal bakımdan daha fazla alım ve birleşmenin yaşandığı bir yılı geride bırakıyoruz. Analistler, 2024’te ise hem birleşme ve satın alım sayısındaki artışın devam edeceği hem de büyük ölçekli alım anlaşmalarının nihayete ermesi sayesinde hacimsel artışın da gerçekleşebileceği görüşündeler.
