İngiltere nükleer füzyon reaktörü enerji üretimi açısından yeni dünya rekoru kırdı. Bilim insanları, İngiltere’nin 40 yıllık füzyon reaktörünün tamamen kapatılmadan önceki son çalıştırmalarında enerji üretimi açısından dünya rekoruna ulaştığını açıkladı. Oxfordshire’daki Ortak Avrupa Torusu (JET) 1983’te faaliyete geçti. Çalışırken geçici olarak güneş sistemindeki en sıcak noktaydı ve sıcaklığı 150 milyon santigırat dereceye ulaştı.
İngiltere füzyon reaktörü ile yeni bir başarı elde etti
Reaktörün önceki rekoru, 2021’de 5 saniye süren ve 59 megajul ısı enerjisi üreten bir reaksiyondu. Ancak 2023’ün sonlarındaki son testlerinde, yalnızca 0,2 miligram yakıt kullanarak 69 megajul üretime ulaşırken 5,2 saniye boyunca reaksiyon sürdürerek bunu aştı. Birleşik Krallık Atom Enerjisi Otoritesi’nden Mikhail Maslov, 8 Şubat’ta düzenlediği basın toplantısında bunun 12.5 megavatlık bir enerji üretimine denk geldiğini, bunun da 12.000 eve güç sağlamaya yeteceğini söyledi.
Günümüzün nükleer enerji santralleri, enerjinin ve daha küçük parçacıkların açığa çıkması için atomların parçalandığı fisyon reaksiyonlarına dayanmakta. Füzyon tersine çalışıyor ve daha küçük parçacıkları daha büyük atomlara sıkıştırıyor. Füzyon, fisyonun yarattığı radyoaktif atıkların hiçbiri olmadan daha fazla enerji üretebiliyor. Ancak henüz bu süreci bir enerji santralinde kullanmanın pratik bir yoluna sahip değiliz.
JET, plazmada hidrojenin iki kararlı izotopu olan döteryum ve trityum atomlarını bir araya getirerek helyum oluşturdu. Aynı zamanda büyük miktarda enerji açığa çıkardı. Bu, güneşimize güç veren reaksiyonun aynısı. Tokamak olarak bilinen, elektromıknatıs halkaları kullanılarak çörek şeklinde plazma içeren bir tür füzyon reaktörüydü.
Bilim insanları, döteryum-trityum yakıtıyla ilgili son deneyleri geçen yıl Ekim ayında JET’te gerçekleştirdi ve diğer deneyler Aralık ayına kadar devam etti. Ancak makine artık tamamen kapatıldı ve önümüzdeki 16 yıl içinde hizmet dışı bırakılacak. Bu gelecekteki araştırmalar ve ticari reaktörler için hayati bir bilgi olacak. Matthews: “Biraz gösterişle ortaya çıkması harika. Asil bir geçmişi var. Zamanını doldurdu ve kullanım dışı kalma döneminde de ondan biraz daha fazla bilgi çıkaracak” diyor. JET’in daha büyük ve daha modern bir alternatifi olan Fransa’daki Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (ITER) tamamlanmak üzere ve ilk deneylerinin 2025’te başlaması bekleniyor. ITER inşaat projesi başkan yardımcısı Tim Luce, basın toplantısında ITER’in enerji üretimini 500 megawatt’a, hatta muhtemelen 700 megawatt’a çıkaracağını söyledi.
Telefonunuz çalıyor, ekranda tanımadığınız bir numara veya çağrı merkezinin numarası var. Çağrıyı yanıtladığınızda sizi önceden kaydedilmiş bir mesaj karşılayıp sizi bir ürün veya hizmet almaya yönlendiriyor. Ya da bir siyasi partinin adayı size bir mesaj veriyor… Eğer bu senaryo ile karşılaştıysanız (ki muhtemelen karşılaşmışsınızdır) size bir kötü haberimiz var. Muhtemelen yapay zekâ teknolojisi ile artık bu sahneyi çok daha sık yaşamak zorunda kalabilirsiniz.
Ülkemizde bu konuda nasıl bir yasal düzenleme var, sunulan ürün ve servisler yasal bile olsa robot çağrı almak istemeyen kullanıcı neler yapmalı kestirmek oldukça zor ancak ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC) da tam bu konuda önemli bir karara imza attı. FCC dün yayınladığı bir kararla robot aramalarda ses klonlama teknolojisinin kullanılmasının yasadışı olduğunu ilan etti. Son dönemde siyasi adayların ve hatta yakın aile üyelerinin seslerini taklit eden yapay zekâ destekli deepfake kayıtlarla insanların kafasını karıştırma olanağı sunan teknolojiler nedeniyle bu tür aramaların arttığı gözleniyor.
FCC Başkanı Jessica Rosenworcel yaptığı açıklamada “Kötü niyetli kişiler, savunmasız aile üyelerini gasp etmek, ünlüleri taklit etmek ve seçmenleri yanlış bilgilendirmek için istenmeyen robot çağrılarla yapay zekâ tarafından üretilen sesleri kullanıyor” dedi ve ekledi: “Eyalet başsavcıları artık bu dolandırıcılıkları engellemek ve halkın dolandırıcılık ve yanlış bilgilendirmeden korunmasını sağlamak için yeni araçlara sahip olacak.”
Robot çağrılarda yapay zekâ ile dolandırıcılık artıyor
FCC’nin bu adımı, geçtiğimiz ay New Hampshire’da yapılan başkanlık önseçimleri öncesinde, Başkan Biden’ı taklit eden sahte bir robot çağrının seçmenleri oy kullanmamaya teşvik ettiği bir olayın ardından geldi. Söz konusu vakada tahminen 5,000 ila 25,000 arasında arama yapıldığı öngörülüyor. New Hampshire Başsavcısı John Formella Salı günü yaptığı açıklamada, yapay zeka tarafından üretilen ve Başkan’ın sesine benzetilen kaydın iki Teksas şirketiyle bağlantılı olduğunu ve cezai soruşturmanın devam ettiğini söyledmişti.
FCC’nin aldığı karar aslında ABD Telefon Tüketicisini Koruma Yasası’nı (TCPA) temel alıyor. Bu yasa, tele-pazarlama aramalarının yapılmasını ve otomatik telefon arama sistemleri ile yapay veya önceden kaydedilmiş sesli mesajların kullanımını kısıtlıyor. FCC kuralları uyarınca, tele-pazarlamacıların tüketicileri robot olarak aramadan önce açık yazılı onay almaları gerekiyor. Şimdi açıklanan Deklarasyon Kararı da aslında aramalarda yapay zekâ tarafından üretilen seslerin de aynı standartlara tabi tutulmasını sağlıyor. FCC tarafından yapılan açıklamada şu ibarelere yer veriliyor:
“TCPA, FCC’ye robot arama yapanlara para cezası vermesi için sivil yaptırım yetkisi vermektedir. Komisyon ayrıca, yasadışı robot aramaları kolaylaştıran telefon taşıyıcılarından gelen aramaları engellemek için adımlar atabilir. Buna ek olarak, TCPA bireysel tüketicilerin ya da bir kuruluşun robot arama yapanlara karşı mahkemede dava açmasına izin vermektedir. Eyalet Başsavcıları TCPA kapsamındaki robot arama tanımlarına bağlı olabilecek kendi yaptırım araçlarına sahiptir.”
Son olarak belirtmeliyiz TCPA, bu yasaya aykırı davranışlarda bulunan kişi ve firmaların yaptıkları robot arama başına ceza almalarını ve ayrıca telefon operatörlerinin de cezai işleme tabi olabileceklerini düzenliyor.
Nvidia CEO’sunun mühendislik dünyasına özel “olağanüstü katkıları” GPU’lar ve yapay zeka alanlarındaydı; bu, pek de sürpriz değil.
NAE’ye her yıl bir dizi yeni üye, birkaç aylık bir seçim sürecinin ardından seçilir. Potansiyel üyelerin sahip olduğu belirli nitelikler, başarılar ve katkılar değerlendiriliyor. Akademi, yalnızca şu alanlarda olağanüstü katkılar yapmış olanları onurlandırmayı amaçlar:
Mühendislik araştırması, uygulaması veya eğitimi
Mühendislik literatürü
Yeni ve gelişmekte olan teknoloji alanlarının öncülüğü
Geleneksel mühendislik alanlarında büyük ilerlemeler
NAE, yeni seçilen üyelerin her birinin kısa bir tanımını, adlarını, mevcut veya en son mesleklerini ve ayrıca seçildikleri anlamına gelen başarıları özetleyen bir cümleyi yayınlar. Nvidia CEO’sunun ise “yapay zeka devrimini körükleyen yüksek güçlü grafik işleme birimlerine” itibar ediyor.
NAE’nin açıklamasını tartışamayız. Nvidia’nın GPU‘ları gerçekten yüksek güçlü ve veri bilimcileri, işletmeler ve araştırmacılar için son derece arzu edilir. Elbette Nvidia, tüketici kullanımına sunulan en iyi grafik kartlarının da arkasında. Ayrıca, Nvidia’nın esnek ürünlerinin talebi, tedarikin karşılanmasının umutlarını aşmaya devam ediyor.
Girişte belirtildiği gibi, NAE’ye seçilmek bir mühendise verilebilecek en yüksek mesleki onurlardan biri. Bu Şubat’taki yeni üye seçimleri, Aralık ayında yapılan bir oylama ile sonuçlanan bir yıllık bir seçim sürecinin sonucu. Huang, Salı günü duyurulan 114 yeni üye ve 21 uluslararası üyeden biriydi.
Yeni NAE üyeleri listesi, mühendislik alanındaki aydınlatıcı isimlerle dolu olsa da, bilgisayar grafiklerine katkıda bulunan başka bir yeni üye olmadı ve sadece bir kişinin yapay zeka için tanındığını gördük. IBM Research‘ün Kıdemli Başkan Yardımcısı ve Araştırma Direktörü olan Dario Gil de NAE’ye kabul edilecek. Gil, “endüstri ve toplumda yapay zeka ve kuantum bilgisayarlarının ilerlemesi ve pratik kullanımı” alanındaki başarılarıyla tanınıyor.
Yeni seçilen sınıfın, Huang da dahil olmak üzere, resmi olarak NAE’ye kabul edilmesi 29 Eylül’de gerçekleşecek. Tören tamamlandığında, toplamda 2,310 ABD üyesi ve 332 uluslararası üye olacak.
Bu girişim, sektörün yıllık olarak tükettiği fahiş enerji miktarı nedeniyle kripto para madenciliğini düzenleme ve cezalandırma yönündeki daha büyük çabanın bir parçası.
ÇED şimdilik sadece veri topluyor ancak bu yeni veriler gelecekte madencileri cezalandıracak yeni düzenlemelerin doğmasına neden olacak. Bu, şirketin kripto para madenciliğinin ABD enerji talebinin %2,3’ünü temsil ettiğini öne süren bir çalışma (ilk olarak Inside Climate News tarafından bildirildi) yayınlamasının ardından geldi.
EIA yöneticisi Joe DeCarolis Ocak ayında yaptığı açıklamada, “Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kripto para madenciliği faaliyetlerinin enerji üzerindeki etkilerini analiz etmeye ve yazmaya devam etmeyi planlıyoruz…” dedi . “Özellikle kripto para madenciliği için enerji talebinin nasıl geliştiğine odaklanacağız, yüksek büyüme gösteren coğrafi alanları belirleyeceğiz ve kripto para madenciliği talebini karşılamak için kullanılan elektrik kaynaklarını ölçeceğiz.”
DeCarolis’in sözleri, ABD’nin kripto para madenciliğinin neden olabileceği çevresel zorluklara yakından dikkat edeceğini özetliyor. ABD hükümetinin özellikle yoğun nüfuslu bölgelerde enerjinin güvenilirliğini ve sürdürülebilirliğini etkileyen madencilik operasyonlarına karşı sıkı önlemler almak istediği tahmin edilebilir. Potansiyel olarak konutlarda daha yüksek elektrik maliyetlerine ve yoğun saatlerde elektrik kesintisi sorunlarına yol açabilir. Ocak 2024 itibarıyla EIA, 137 kripto madencilik tesisi tespit etti.
EIA, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kripto madenciliği operasyonlarının son birkaç yılda önemli ölçüde büyüdüğünü, ABD merkezli tüm kripto madencilik operasyonlarının tek başına ülkenin tüm elektrik tüketiminin %0,6 ila %2,3’ünü tükettiği noktaya geldiğini buldu. Karşılaştırma yapmak gerekirse, ABD Bitcoin madenciliği endüstrisinin tamamı, Utah veya Batı Virginia’nın yıllık enerji bütçesini tüketiyor. Bitcoin madenciliğinin dünya çapındaki tahmini güç çekişinin, küresel talebin %0,2 ila %0,9’u arasında olacağı tahmin ediliyor; bu da Yunanistan veya Avustralya’nın kendi başlarına aynı güç çekişine denk geliyor.
Bitcoin madenciliği Amerika Birleşik Devletleri’nde, özellikle ABD sınırları içinde gerçekleşen aşırı miktardaki madencilik nedeniyle, güce çok aç. EIA, ABD’de gerçekleşen Bitcoin madenciliğinin küresel payının 2020’de yüzde 3,4’ten 2022’de yüzde 37,8’e yükseldiğini buldu.
Bitcoin endüstrisinin inanılmaz güç talepleri, Bitcoin madenciliği algoritmasının her geçen yıl daha da zorlaşmasının bir sonucu. Bugün Bitcoin, sekiz ila on yıl önceki gibi değil; geçmişte tek bir bilgisayarda madencilik yapıp makul bir kâr elde edebilirdiniz. Günümüzde ise Bitcoin’in toplanabilmesi için yüzlerce özel madencilik cihazında (ASIC) çıkarılması gerekiyor. Bitcoin algoritmasının sürekli zorluğu, kripto para madenciliği zorlaştıkça daha yüksek güç maliyetleri yaratıyor.
Bitcoin’in popülerliği arttıkça bu güç fenomeninin daha da büyümesini bekleyebiliriz. 2024, kripto paranın, Nisan ayındaki yarılanma etkinliğinden sonra (Bitcoin madenciliği için ödül yarıya indirildiğinde) madencilik karının azalması ve büyük ölçekli kurumsal benimseme sayesinde, rekor 69.000 dolarlık yüksek seviyesini geçmesi beklenen en olaylı yıllardan biri olması bekleniyor.
Apple Vision Pro, aşılması zor performanslar gösterdi. Amacı günlük yaşamda devrim yaratmak olsaydı, bu gözlükler günlük işler için vazgeçilmez hale geldiğinden inkar edilemez bir şekilde başarılı olmuştu.
Hayal edilemeyeni düşünün; Apple Vision Pro bunu gerçeğe dönüştürebilir. Sosyal medya platformları, bu gerçeküstü ürünü sergileyen kullanıcılar için en önemli vitrin görevi görüyor.
Bir kullanıcı, kişisel kimliğini yeniden tanımlayabilecek bir özellik kullanarak erkek arkadaşının yüzünü Leonardo DiCaprio‘nun yüzüyle değiştirerek kaprisliliği başka bir düzeye taşıdı. Asil amaçlara hizmet edebilse de bu teknoloji aynı zamanda kimlik hırsızlığı ve kimliğe bürünme konusunda endişeleri de artırıyor.
Yolda
Dikkat dağıtıcı sürüşe karşı yasalara rağmen, bir Amerikalı direksiyon başındayken Apple Vision Pro’yu takmayı tercih etti. Polisin durmasıyla sonuçlanan bu pervasız hareket, yoldaki teknolojik dikkat dağıtıcı unsurların potansiyel tehlikelerini vurguladı.
Sıradan Görevlerde Devrim Yaratıyor
En sıradan işler bile sanal gerçeklik gözlükleriyle keyifli hale gelebiliyor. Elektrik süpürgesinin bir video oyununa dönüştüğünü veya el değmemiş alanlara yönlendirildiğinizi hayal edin; bunların hepsi Apple’ın yenilikçi ürünüyle mümkün.
Sonsuz Olasılıklar: NBA Oyunlarından Üniversite Çalışmalarına
Apple Vision Pro’nun etkisi henüz tamamen keşfedilmedi. Sosyal medya platformları, çeşitli uygulamalarını gösteren videolarla dolu.
Bunlar arasında canlı oyuncu istatistikleriyle sürükleyici NBA oyunları, alternatif manzaralarda koşu bantlarında koşan spor salonu tutkunları ve metroda üniversite ödevlerini tamamlayan öğrenciler yer alıyor.
Üç yaşındaki bir çocuğu andıran Tong Tong,yapay zeka teknolojisinde dikkat çekici bir sıçramayı temsil ediyor.
Tong Tong, bir çocuğun gelişim yolculuğuna benzer bir başarı olan, özerk öğrenme yeteneklerine ve çevresini keşfetme yeteneğine sahip.
Şaşırtıcı bir şekilde yaratıcıları, Tong Tong’un duyguları bile deneyimleyebildiğini ve daha önce bilim kurgu dünyasına özgü bir gelişmişlik düzeyini temsil ettiğini iddia ediyor.
Ocak ayı sonlarında Genel Yapay Zeka Teknolojileri Fuarı‘nda tanıtılan Tong Tong’un özellikleri ve işlevleri dikkat çekici:
Görünüm: Tong Tong, gerçek çocuksu ifadeleri taklit eden ve gerçekçi kişiliğini artıran 3 boyutlu animasyonlu bir yüze sahip.
Etkileşim: Sınırlı konuşmalara katılma, basit soruları yanıtlama, şarkı söyleme ve temel oyunlara katılma becerisine sahip olan Tong Tong, etkileşimli deneyimleri kolaylaştırıyor.
Yetenekler: Yaklaşık 600 kelimeyi kapsayan bir kelime dağarcığı ve nesneleri ve bireyleri tanımlama kapasitesiyle Tong Tong, bilişsel hüner sergiliyor.
Teknoloji: Yapay zeka, makine öğrenimi ve doğal dil işlemenin bir karışımından yararlanan Tong Tong, yapay zeka inovasyonunun en ileri noktasını temsil ediyor.
Ancak Tong Tong’un harika yaratımının ortasında, geliştirme metodolojisinin şeffaflığıyla ilgili endişeler devam ediyor. Açıklığın olmaması, özellikle Tong Tong’un duygusal deneyimlerinin özgünlüğü ve doğruluğu konusunda etik ikilemleri artırıyor.
Dahası, Tong Tong’un manipülasyon potansiyeline; özellikle de şüphelenmeyen bireyler, özellikle de çocuklar üzerindeki etkisine ilişkin çok sayıda endişe var.
Yapay zeka camiasındaki eleştirmenler de Tong Tong’un gelişimini destekleyen bilimsel titizlik konusunda şüphelerini artırdı ve bunu yapay zekada gerçek bir ilerlemeden ziyade mevcut teknolojilerin ayrıntılı bir uygulaması olarak gördüler.
Tong Tong, AI ile insan zekası arasındaki çizgiyi bulanıklaştırdıkça; onun varlığının etik ve teknik sonuçları yoğun inceleme ve tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Google’ın ortak çalışma yapay zeka aracı Bard, adını değiştirdi ve artık Gemini olarak biliniyor. Araç artık Google Play Store’da bir uygulama olarak da mevcut. Bu, Android telefonunuzda Google’ın yapay zeka asistanıyla sohbet etmenin her zamankinden daha kolay olduğu anlamına geliyor.
Google Gemini uygulaması nasıl indiriliyor?
Başlamak için öncelikle Gemini uygulamasını Android cihazınıza indirmeniz gerekiyor. İşte nasıl başlayacağınız:
Adım 1: Telefonunuzda Google Play Store’u ziyaret edin.
Adım 2: Mağazada Google Gemini uygulamasını arayın.
Adım 3: Uygulamanın adının yanındaki Yükle düğmesini seçin.
Adım 4: Gemini’yi telefonunuza indirdiniz.
Artık Android cihazınıza yüklenen Gemini uygulamasıyla yeni aracı deneyimlemeye başlayabilirsiniz. Uygulamayı kullanmaya başlamak için şu adımları izleyebilirsiniz:
Adım 3: Gemini’nin yardımcı olabileceği yolları inceledikten sonra Diğer’i seçin ve sonraki sayfada Kabul ediyorum’u seçin.
Adım 4: Gemini’nin yardım edebileceği yollar her geçen gün genişliyor. Fikirlerinizi hayata geçirmenize, bir beceri öğrenmenize, telefonunuzda görevleri gerçekleştirmenizi kolaylaştırmanıza ve çok daha fazlasına yardımcı olabiliyor.
Artık ses, metin veya resim aracılığıyla Gemini’yi kullanmaya başlayabilirsiniz. Yaz, Konuş veya fotoğraf paylaş yazan kutuya istediğinizi ekleyin ve ardından posta simgesini seçin . Ayrıca uygulamanın üst kısmındaki bir öneriyle de başlayabilirsiniz.
Gemini’yi yükledikten sonra, “Hey Google” veya “OKGoogle” dediğinizde Google Asistan’ın yerini almasını sağlayabilirsiniz. Ayarı, size yanıt verenin Google Asistan değil Gemini olacağı şekilde değiştirmek için aşağıdakileri yapabilirsiniz:
Adım 1: Gemini uygulamasında sağ üstteki Profil resminizi seçin.
Adım 2: Ardından Ayarlar’ı seçin.
3. Adım: Google’dan Dijital asistanları seçin .
4. Adım: Gemini’yi varsayılan dijital asistanınız olarak seçin.
Adım 5: Gemini’nin artık “Hey Google” ve “OK Google” komutlarına yanıt vermesini istemiyorsanız bu adımları tekrarlayın ve Google Asistan’ı seçin.
Gemini uygulaması şimdilik yalnızca ABD’deki ve İngilizce dilindeki Android telefonlar için kullanılabiliyor. Yakın zamanda başka ülkelere ve dillere de yayılmasını bekliyoruz, ancak bunun zamanlaması belirsiz.
Gemini “önümüzdeki haftalarda” iOS’taki Google uygulamasına eklenecek. Yukarıdaki gibi özel bir Gemini uygulaması olmayacak ancak Google, iPhone için Google uygulamasına aynı Gemini işlevselliğini ekliyor.
Finlandiya’da Helsinki’nin 450 kilometre kuzeyinde yer alan Pyhäsalmi Madeni, tam olarak 1.440 metre derinliğe sahip. Bakır ve çinko yatakları tükenmiş olan Pyhäsalmi’de, şimdi başka bir hummalı çalışma var: yerçekimi gücüyle elektrik üretimi. Bölgede devasa vinçler ve kablolar kullanılarak 2 MWh gücünde bir yerçekimi bataryası, yani enerji depolama alanı kurulacak. Eski madende bir şafttan aşağıya bırakılan ağır yüklerin enerjisini yakalamak için mükemmel olan ve kullanılmayan çok sayıda dikey alan var ve İskoç enerji depolama teknoloji firması Gravitricity de tam olarak bunu kullanmayı planlıyor.
İlk olarak belirtmek gerekirse Gravitricity’nin Finlandiya madenindeki amacı 1.400 metre yüksekliğinde bir yerçekimi bataryası değil, bunun yerine 530 metrelik bir yardımcı şaftta daha küçük bir batarya kurmak. Tamamlandığında, batarya görünüşe göre iki megawatt-saat depolama kapasitesine ulaşabilecek. Gravitricity Yönetim Kurulu Başkanı Martin Wright “Bu proje, teknolojimizin düşük talep dönemlerinde enerjiyi yakalayıp depolayabilen ve gerektiğinde hızla serbest bırakabilen güvenilir ve uzun ömürlü enerji depolamayı nasıl sunabileceğini tam ölçekte gösterecek” diyor. Peki ama yerçekimi bataryası nasıl çalışıyor?
Yerçekimi bataryası nasıl çalışır
Aslında çok sofistike bir enerji üretimi senaryosu değil, enerjinin yenilenmesi söz konusu. Enerji santralleri tarafından üretilen fazladan enerji, devasa ağırlıkları kurulan şaftlarda yukarı doğru hareket ettirmek için kullanılır. Daha sonra ise sistemde enerji açığı olduğu anlarda yük aşağı düşürülür ve enerji toplanır.
Yerçekimi bataryaları temelde yeni bir fikir de değil ve Gravitricity’nin ağırlık-kablo-vinç tasarımı piyasadaki tek tasarım değil. Farklı yüksekliklerdeki rezervuarlar arasında pompalanan sıvı, tepelerden aşağı yukarı itilen ve rejeneratif frenlerle enerji toplayan yüklü tren vagonları ve su altına çekilen ve yüzeye geri döndürülen büyük kaldırma silindirlerinin hepsi yıllar içinde önerilmiş veya test edilmiş teknolojiler. Tüm bu çeşitli yerçekimi bataryası tasarımlarının amacı, kıtlık zamanlarında enerji sistemlerini desteklemektir.
Ancak günümüzde dünya fosil yakıtlardan, değişken yenilenebilir enerji kaynakları olarak da bilinen güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına geçmeye çalıştıkça bu anlık ihtiyaç ve farklı çözümler iki kat daha önemli hale gelmektedir.
Elbette bu, yerçekimi bataryalarının kötü yanlarının olmadığı anlamına gelmiyor. Ölçeklendirme hala zor ve bir yerçekimi bataryası tarafından üretilen enerji miktarı, megavat-saat başına çok daha ucuz olmasına rağmen geleneksel bataryalara kıyasla çok küçük. Projeyi farklı kılan ise terk edilmiş bir madenin kullanılması.
Birçok yerçekimi batarya sistemi yüzeyde çalışmak üzere tasarlanmış olsa da, bunların yeraltına yerleştirilmesi enerji açıkları üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. 2023’ün başlarında yayınlanan bir araştırmaya göre, fosil yakıt kullanımı azaldıkça, kirlilik endişeleri arttıkça ve kaynaklar kurudukça terk edilmiş yeraltı madenlerinin sayısı küresel olarak artıyor. Makalenin yazarları, küresel olarak terk edilmiş madenlerin toplam sayısını tahmin etmenin zor olduğunu kabul ediyor, ancak sadece ABD’de yarım milyondan fazla maden olduğunu ve bunların çoğunun yerçekimi pilleriyle yeniden kullanılabileceğini söylüyorlar.
Araştırmacılar, başta ABD, Çin, Hindistan ve Rusya’da yoğunlaşan dünyadaki terk edilmiş madenlerin yerçekimi bataryalarına dönüştürülmesi halinde 70 terawatt-saate kadar enerji elde edilebileceği sonucuna vardılar.
Dünyanın önde gelen dijital içerik platformlarından biri olan Disney+, ABD’de şifre paylaşımını engelleme kararı alarak kullanıcılarına 14 Mart tarihinden itibaren yeni politikalarını duyurdu. Bu güncelleme ile birlikte, artık Disney+ aboneleri ABD genelinde şifre paylaşımı konusunda kısıtlamalarla karşılaşacak. Ancak, Türkiye gibi diğer ülkelerde bu özelliğin ne zaman aktif olacağı belirsizliğini koruyor.
Disney+, 14 Mart tarihinden itibaren ABD’de kayıtlı olan kullanıcıları için şifre paylaşımını kısıtlama yoluna gidiyor. Yeni politikaya göre, abonelerin Disney+ hesapları sadece bir evde kullanılabilecek. Bu değişiklikle birlikte, kullanıcılar arasında şifre paylaşımının önüne geçilmesi ve platformun gelirlerinin korunması hedefleniyor.
Özellikle Netflix’in benzer bir adım atmasının ardından, Disney+’ın da bu konuda adım atması pek şaşırtıcı değil. Şirket, kullanıcılarından gelen eleştirilere rağmen, politikayı ihlal eden aboneleri takip edeceğini belirtti. Bu hamle, benzer bir uygulamanın Netflix tarafında olumlu bir etki yaratmış olmasıyla dikkat çekiyor. Netflix, benzer bir kısıtlama getirdikten sonra 5,8 milyon yeni abone kazanmıştı.
Türkiye’de ise Disney+’ın şifre paylaşımı kısıtlamalarının ne zaman aktif olacağı belirsizliğini koruyor. Ancak benzer bir adımın Netflix tarafından atıldığını göz önüne alarak, Türk kullanıcıların da bu değişiklikle karşılaşabileceği öngörülebilir. Bu konuda güncellemeleri takip etmek için kullanıcılara bir süre daha zaman tanınıyor.
İlk Türk astronot Alper Gezeravcı, geçtiğimiz ocak ayında SpaceX’in Falcon 9 roketiyle Kennedy Uzay Merkezi’nden Ax-3 misyonu içinde yer alarak Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) fırlatıldı. Uzay ortamında deneyler gerçekleştiren Alper Gezeravcı, geçtiğimiz dakikalarda diğer astronotlar ile birlikte Dünya’ya döndü.
Alper Gezeravcı Dünya’da!
48 saat önce Uluslararası Uzay İstasyonu‘ndan (ISS) ayrılan SpaceX Dragon kapsülünün içinde yer alan Ax-3 ekibi, saat 16.29‘da ABD‘nin Florida eyaleti açıklarında denize düştü. Saat 17.28‘de ise kapsülden çıktılar ve gelen gemiyle alındılar.
ABD‘nin Teksas eyaletindeki Houston şehrinde kapsamlı sağlık taramasına girecek Gezeravcı ve diğer astronotlar, bir süre karantina altında tutulacak. Gezeravcı‘nın Türkiye’ye ne zaman döneceği ise şimdilik bilinmiyor.
Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bulunduğu süre boyunca 13 önemli deney gerçekleştirdi. Türk Uzay Ajansı ve TÜBİTAK tarafından belirlenen bu deneylerde tuz stresi ve uzay şartları gibi birçok önemli konuda araştırmalar yaptı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, resmi X (Twitter) hesabı üzerinden şu açıklamayı yaptı;
Türkiye’nin insanlı ilk uzay bilim misyonu tamamlandı. İlk astronotumuz @TURKastro Alper Gezeravcı, 21 gün süren görev boyunca Türk bilim insanları tarafından hazırlanan on üç bilimsel deney gerçekleştirdi. Uluslararası Uzay İstasyonuna gidişte 36 saat, dönüşte 47 saat olmak üzere toplam 83 saat Dragon kapsülünde Ax-3 mürettebatıyla birlikte idi. Bu misyon, Türk çocukları için ilham kaynağı olarak tarihe kaydedildi.
Peki siz bu konu hakkında neler düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi aşağıdaki Yorumlar kısmından bizimle paylaşabilirsiniz.
CES’in geride kalmasıyla birlikte yılın en büyük teknoloji etkinliklerinden birisi olan Mobil Dünya Kongresi 2024’ün (MWC) zamanı geldi. Etkinlik 26 – 29 Şubat 2024 tarihlerinde Barselona’da düzenlenecek ve Lenovo bu etkinliğe damga vurmaya hazırlanıyor. Teknoloji devi, mevcut cihazlarına altı yükseltme ve heyecan verici yeni bir konsept ile ürün gamını geliştirmeye hazırlanıyor! Windowsreport’un özel haber olarak verdiği ve güvenilir kaynaklara dayandırdığı bir habere göre Lenovo, şeffaf bir dizüstü bilgisayar üzerinde çalışıyor. MWC’de görücüye çıkması beklenen ürün hakkında henüz teknik detaylar bilinmese de ürünün ilk görüntüleri basına sızmış durumda.
Her şeyden önce, şeffaflık trendinin çok yeni bir teknoloji olmasa da yayılmakta olduğunu belirtmeliyiz. Peki ama neden bu kadar uzun sürdü? Öncelikle, teknoloji pahalı üretim süreçleri içerdiği için. Bu aynı zamanda daha yüksek bir fiyat anlamına geliyor ki bu da ev müşterileri için iyi değil. Bununla birlikte artık şeffaf panellerin üretimi biraz daha kolay olduğu için pazar büyümeye başlıyor. LG’nin CES’teki şeffaf OLED’i bunun mükemmel bir örneği. Dolayısıyla şeffaf bir dizüstü bilgisayar için doğru zaman gelmiş olabilir.
Lenovo’nun şeffaf dizüstü bilgisayarı çerçevesiz bir tasarıma sahip ve ekran tamamen şeffaf. Ürünün gövdesi de de tamamen şeffaf görünüyor, ancak ana bileşenler şeffaf olmayan bir bölüme yerleştirilmiş. Ayrıca, muhtemelen bağlantı noktalarını barındıran, tüm gövdeyi çevreleyen ve şeffaf olmayan ince bir çerçeve de var.
Ürüne dair herhangi bir teknik özellik şuan için bilinmiyor ancak dizüstü bilgisayar Windows 11 çalıştırıyor ve hepimizin bildiği Lenovo tasarım dilini takip ediyor. Bakıldığında, klasik bir dizüstü bilgisayardan ziyade günümüzde giderek daha popüler hale gelen çift ekranlı dizüstü bilgisayarlara daha yakın bir tasarım mevcut. Ancak nihai soru, şeffaf dizüstü bilgisayarlara gerçekten ihtiyacımız var mı ve pazarda ciddi bir benimseme kazanması mümkün mü? Lenovo’nun kullanım senaryolarını nasıl pazarladığını görmek için gözümüz MWC’de olacak ve belki de teknik özellikler, pil ömrü ve genel yetenekler hakkında bazı bilgiler edineceğiz.
Lenovo ürün gamının çoğu güncellenecek
Yine windowsreport‘un ulaştığı bilgilere göre Lenovo, şeffaf tasarımlı bu yeni dizüstü bilgisayara ek olarak mevcut ürün gamının da büyük bir çoğunluğunu yenileme ve yükseltme kararı aldı. Örneğin Lenovo ThinkBook 14 G4, dokunmatik ekranı ve çadır veya tablet modu da dahil olmak üzere istediğiniz şekilde kullanmanıza olanak tanıyan 360 derecelik menteşesi ile artık tam bir 2’si 1 arada ürün.
G4 ayrıca iyi bilinen dış çentiğe sahip ancak bazı bağlantı noktalarını kaybediyor. Sağ tarafta bir güç düğmesi, bir microSD kart okuyucu, bir USB-A ve bir Kensington kilidi bulunurken, sol tarafta bir kulaklık / mikrofon kombinasyonu, iki USB-C bağlantı noktası, başka bir USB-A ve bir HDMI bağlantı noktası var.
Lenovo ThinkPad T14 Gen 5’ler de yenileniyor
Lenovo ThinkPad T14 Gen 5 (Intel), güvenli yüz tanıma ve hoş bir port değişikliği için kamera, mikrofonlar ve diğer sensörleri barındıran belirgin bir üst çentik ile yine yükseltme alan ürünler arasında. Opsiyonel akıllı kart okuyucusunu kaybeden sağ tarafta artık opsiyonel bir SIM yuvası, bir USB-A, bir Ethernet portu ve bir Kensington yuvası bulunuyor. Sol tarafta iki USB-C, bir HDMI bağlantı noktası, bir USB-A ve bir kulaklık/mikrofon kombinasyonu bulacaksınız.
Aynı değişiklikler Lenovo ThinkPad T14 Gen 5 AMD versiyonu için de geçerli. Her iki versiyon da iki renkte geliyor: gümüş veya siyah. Lenovo ThinkPad T14S Gen 5, bağlantı noktası revizyonunun yanı sıra çentik güncellemesini de alıyor. Sağ tarafta iki USB-A bağlantı noktası ve bir Kensington kilidi, sağ tarafta ise iki USB-C bağlantı noktası, bir HDMI, bir kulaklık/mikrofon kombinasyonu ve bir SIM yuvası bulacaksınız. Bu kurumsal cihaz ayrıca önemli ölçüde daha ince çerçevelere sahip.
Belki de en şaşırtıcı yükseltme ise Lenovo ThinkPad x12 Ayrılabilir Gen 2. Evet, doğru okudunuz: x12 nihayet ikinci nesle kavuşuyor. Ancak büyük değişiklikler bekliyorsanız hayal kırıklığına uğrayacaksınız zira ürünün dış kasasında değişen bir şey yok: bağlantı noktası seçimi aynı ve klavye, menteşe tasarımı ve kalem de aynı. Son olarak, Lenovo ThinkVision M14T Gen 2 iki yeni USB-C bağlantı noktası ve yeni bir panel ile yenileniyor.
Microsoft, bu sonbaharda piyasaya sürülmesi beklenen yeni Windows işletim sistemi sürümünün, beklenenin aksine Windows 12 değil, Windows 11 olarak adlandırılacağını doğruladı. Şirket, yeni sürümü, Windows 11’in bir sonraki yıllık özellik güncellemesini sürüm 24H2 olarak tanıtacak.
Microsoft Windows 11 sürüm 24H2
Bugün yayınlanan bir önizleme derlemesinde, Windows Insider programının bir parçası olan kullanıcılar, Ayarlar > Sistem > Hakkında bölümünde sürüm numarasının 24H2 olarak güncellendiğini görecekler. Bu, Windows 11’in bu yılın yıllık özellik güncellemesi olarak devam edeceğini gösteriyor.
Windows kullanıcılarının beklentilerine yanıt veren bu karar, Microsoft’un yeni bir sürüm yerine tüm Windows 11 kullanıcılarının kolayca güncelleme yapabilmesini sağlama amacını taşıyor. Önceki tahminlerde, yeni sürümün Windows 12 olarak adlandırılacağına dair spekülasyonlar bulunuyordu. Ancak Microsoft’un resmi doğrulaması, bu beklentileri sona erdirdi.
Microsoft, Windows kullanıcı kitlesini piyasadaki üçüncü bir sürümle daha da zorlamak istemediği için bu mantıklı olabilir. Ayrıca, sonbahar güncellemesini başka bir Windows 11 özellik güncellemesi olarak yayınlamak, tüm Windows 11 kullanıcılarının kolayca güncelleme yapabileceği anlamına geliyor.
Windows yapay zekaya odaklanacak
Windows 11’in yeni sürümü, özellikle yapay zeka araçlarına odaklanarak kullanıcılarına daha zengin bir deneyim sunmayı hedefliyor. Bununla birlikte, büyük bir güncelleme olmasa da, yeni sürümde birçok yeni yapay zeka özelliği ve genel kalite iyileştirmeleri bekleniyor.
Microsoft’un Windows 11’in yeni sürümü hakkında daha fazla ayrıntıyı önümüzdeki aylarda paylaşacağı düşünülüyor. Peki siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Aşağıdaki yorumlar kısmına yazabilirsiniz.
Microsoft Patent başvurusunda, (Buradan inceleyebilirsiniz), görsel ve metin koduyla desteklenen ve ses izleme yazılımıyla birleştirilmiş bir ses işleme modülünden oluşan bir sistem tanımlıyor. Medya dosyasından ses çıkarılıp kaldırılır ve dosyanın orijinal konuşma zamanlamasına uygun yeni bir ses oluşturuluyor. İstenirse bu ses ve metnin başka bir dile de çevrilebiliyor.
Sesler kopyalanıp kullanılabiliyor
Yapay zeka, insanların seslerini kopyalamak ve bunları otomatik olarak farklı dillere çevirmek için kullanılabiliyor. Patentte ayrıntıları verilen sistem, bu işlevselliği kişisel cihazlara, web sitelerine, DVD oynatıcılara ve daha fazlasına getiriyor.
Bir “uygulama senaryosunda” Microsoft, bir film veya oyundaki bir karakterin sesini özelleştirmek için otomatik dublajın nasıl kullanılabileceğini açıklıyor. Bu senaryoda, kullanıcının kendi sesini birden fazla formatta otomatik olarak oluşturulan sentetik bir versiyonla değiştirmesi öngörülüyor.
Böyle bir sistemin gelecekte nasıl kullanılabileceğini hayal etmek kolay. Aktörlerin, podcast yayıncılarının veya politikacıların sesleri korunabilir ve yapay zeka kullanılarak daha geniş bir kitleye ulaşmak için birden fazla dile çevrilebilir. Belki bunun yerine yapay zeka tarafından oluşturulan sahte sesler kullanılabilir. Uygulamalardaki metni konuşmaya dönüştürülebilir ve uygulamalarda veya cihazlarda sanal kişilikler hayata geçebilir. Kullanıcılar, örneğin bir sesli kitabı veya sohbet robotunu nasıl dinlemek istediklerini seçebilirler.
Microsoft patent başvurusu, buluşunun amacını belirtmiyor ancak eğlence ve medya şirketlerinin dublaj maliyetlerini azaltabileceğini öne sürüyor. İnsan dil uzmanlarını işe almak yerine, yazılımlarını bir seslendirme sanatçısının konuşmasını farklı dillere çevirmek için kullanabilirler. Ancak oyuncu sendikalarının bu konuda söyleyecek bir şeyleri olabilir, özellikle de bazı ülkelerde seslendirme sanatçılarının belirli Hollywood yıldızlarını yerel dillere seslendirme konusunda uzmanlaştığı ve bunu yaparak makul bir şöhret elde ettiğini göz ardı etmemek gerekli.
Microsoft patent başvurusu hakkında herhangi bir resmi açıklama yapmadı.
Uygulama, Türkiye’de fabrika model yılı MY23 ve sonrası, iCUP infotainment (Android tabanlı multimedya) sistemine sahip modellerde; otomobillerin kapı kilit ve iklimlendirme fonksiyonlarının kontrolü, güncel konum ve şarj durumunun görüntülenmesi, klima ve şarj fonksiyonları için zaman planlaması yapılması özelliklerini kullanıcıların deneyimine sunuyor. Sürüş günlüğü fonksiyonu ile sürücüler, yolculuklarını görüntülemek, kategorize etmek, birleştirmek, silmek ve yolculuk verilerini dışa aktarmak için uygulamayı kullanabiliyor.
Yerleşik Google Hizmetleri kullanılabiliyor
Bunlar ile birlikte, uygulama üzerinden çağrı merkezi ve yol yardım hizmetlerine de ulaşım sağlanırken, otomobil içi internet ile de yerleşik Google Hizmetleri kullanılabiliyor.
Volvo Cars uygulamasına ek olarak, otomobillerin uzaktan yazılım güncellemesine imkân sağlayan, OTA (over the air update) hizmeti de Türkiye’de de kullanıma sunuldu. Bu hizmet ile birlikte kullanıcılar, otomobillerine ilişkin en yeni işlev ve geliştirmelere, uzaktan güncelleme ile sahip olabilecekler.
Volvo Cars Uygulaması, Apple App Store veya Google PlayStore’dan ücretsiz olarak indirilebiliyor. iPhone ve Android telefonların yanı sıra iPad ve Apple Watch cihazlarında da uygulama kullanılabiliyor. Uygulamayı kullanmaya başlamak için aktif bir e-posta adresi ile Volvo ID oluşturulduktan sonra otomobil ile eşleştirme yapılması yeterli.
Volvo Cars Uygulaması Android ve iOS için aşağıdaki linklerden yüklenebiliyor:
Max Planck Psikodilbilim Enstitüsü’nden bir ekip, ChatGPT‘yi robot asistanlara uyguladı ve bir kart sıralama oyunu oynarken insan katılımcıların onlara verdiği tepkileri izledi.
Oyunda katılımcılar, uyandırdıkları duyguya göre bir dizi görüntüyü kategorilere ayırmak zorunda kaldı. Aynı zamanda, üç koşul altında test edilen yüz ifadelerini kullanarak geri bildirim sağladı: Robotun yüz ifadeleri kullanıcının tahmin ettiği duygularla eşleşti, ifadeler beklenen duygularla çelişiyordu ve egzersiz boyunca nötr kaldı.
Çalışma, robotun bağlama uygun bir duygusal tepki gösterdiğinde, insan katılımcıların daha olumlu bir deneyim bildirdiğini ve görevde daha iyi performans gösterdiğini buldu.
Ekip, “Devam eden konuşmanın diyalog geçmişini kullanarak bir robotun sırasının duygusunu gerçek zamanlı olarak tahmin etmek için GPT-3.5’i kullandık.” diye yazdı. “Robotun… yüz duygu ifadelerini önemli ölçüde daha insana benzer, duygusal açıdan uygun ve daha olumlu bir izlenim uyandırdığı algılandı.“
Çalışmanın bulguları, terapi, arkadaşlık ve müşteri hizmetleri gibi bakım görevleri için insan-robot etkileşimlerini geliştirerek gelecekteki robotik gelişmelere rehberlik edebilir.
Duyguları doğru bir şekilde yorumlayabilen ve aynı şekilde tepki verebilen cihazlar geliştirmek, robotların hizmet ve ev ortamlarında giderek daha fazla ilgi görmesi nedeniyle yenilikçiler için süregelen bir zorluk.
Yazarlar, “Dil modelleri ve robotik teknolojileri gelişmeye devam ettikçe, çalışmalarımız insan ortamlarına sorunsuz bir şekilde entegre olan ve sonuçta günlük yaşamlarımızı geliştiren, daha empatik, sosyal olarak bilinçli ve duygusal olarak bağlantılı robotlar yaratmaya yönelik daha geniş bir arayışa katkıda bulunuyor.” diye yazdı.
Bu teknolojinin nereye varacağını öngörmek her geçen gün daha da zor bir hal alıyor; ancak, tartışılması gereken bir diğer konu ise her teknolojik gelişmenin insanlık için iyi olup olmadığı.
Yazılım devi Microsoft, iddialara bakılırsa 2024’ün Nisan ayında yeni ve kapsamlı bir Windows 11 güncellemesi yayınlayacak. Hatta bu güncellemenin Windows 12’ye giden yol olduğu konusunda da bazı iddialar var. Ancak ister yeni sürüm olsun, ister yepyeni bir işletim sistemi olsun maalesef kullanıcıların en büyük sorunlarından birisi yani gereksiz önyüklü uygulamalar (bloatware) hala devam ediyor. Peki ama bu gereksiz uygulamalardan nasıl kurtulursunuz?
Satın aldığınız bir bilgisayarı kendiniz kurduysanız bunu muhtemelen kendiniz de deneyimlemiş olabilirsiniz: Hazırlanan Windows 11’in son kurulumundan sonra masaüstü, çoğu bloatware olan simgelerle kaplanır. Güvenlik paketlerinin ve virüs tarayıcılarının test sürümlerinin yanı sıra resim düzenleme araçları, basit oyun versiyonları, fotoğraf kütüphaneleri ve galeriler en sık karşılaşılan bloatware türleridir. Üstelik bu gereksiz uygulamalar sadece bellekte yer kaplamakla kalmaz aynı zamanda sistemin performansını da düşürür.
Bloatware nedir, neden var?
PC üreticileri (OEM’ler) bu yazılımla sizin çıkarlarınızı değil, kendi kasalarını doldurmayı düşünüyorlar. Bunun nedeni, her bir bloatware yüklemesi için para ödenmesi ve müşterinin (yani sizin) yazılım için ücretli bir abonelik alması durumunda, izleme bağlantıları ve izlenebilirlik sayesinde düzenli bir komisyon alınmasıdır. Bloatware’e ek olarak – ki bazıları buna crapware de diyor – bilgisayarınızda muhtemelen ne bildiğiniz ne de ihtiyacınız olan bir dizi başka Microsoft programı ve uygulaması da vardır. Bunun nedeni Windows’un kendisinin de çok sayıda uygulama yüklemesidir.
Windows 11’in ilk kurulumu sırasında hangi ek yazılımların yükleneceğini seçebilmek güzel olurdu. Ancak bu boş bir hayal. Bu yüzden Windows 11’i manuel olarak veya uygun araçlarla temizlemekten başka seçeneğiniz yok. Bu noktada en çok dikkat etmeniz gereken ise Windows sistemine derinlemesine müdahale etmeden ve bloatware uygulamaları ve programları kaldırmaya başlamadan önce mutlaka bir yedek oluşturmalısınız. Yedekleme, bir sorun durumunda veri kaybı riskini en aza indirir. Genel bir kural olarak, dikkatli olun ve güvenli bir şekilde kaldırılabileceğinden emin olmadığınız hiçbir uygulamayı kaldırmayın. Bazı uygulamalar işletim sisteminin sorunsuz çalışması için gerekli olabilir.
Bloatware’i neden kaldırmalısınız?
Windows 11 altında gereksiz yazılımları kaldırmak özellikle zaman alıcı veya karmaşık değildir. Birkaç dakikanızı alacak bu işlem birçok fayda sağlayacaktır. Arka planda çalışan uygulama sayısı ne kadar az olursa, gerçek kaynak tüketimi de o kadar düşük olur. Bu da sistemin performansını artırır. Ayrıca bloatware sabit sürücüde veya SSD’de depolama alanı kaplar. Bu programları kaldırarak önemli veri ve uygulamalar için depolama alanı açabilirsiniz.
Geçmişte, PC üreticileri bilmeden kötü amaçlı yazılımları tanıtmak için defalarca bloatware kullandılar. Örneğin, Lenovo dizüstü bilgisayarlarını Superfish reklam yazılımıyla birlikte teslim etmişti. Bu nedenle önceden yüklenmiş uygulamalar her zaman bir güvenlik riski oluşturabilir. Bloatware’i kaldırarak potansiyel saldırıları da en aza indirirsiniz.
Can sıkıcı bloatware nasıl belirlenir
Bu konuda kullanıcılara yardımcı olacak en önemli araçlardan birisi internet. Örneğin Should I Remove It web sitesinin operatörleri bloatware bulma ve kaldırma konusunda uzmanlaşmıştır. Burada OEM PC’lerdeki, yani Toshiba, Sony, Lenovo, Dell, HP, Asus ve Acer’ın Windows cihazlarında bulunan bloatware’in kapsamlı bir özetini bulabilirsiniz.
Örneğin Toshiba söz konusu olduğunda, kısmen tescilli programlar, kısmen de üçüncü taraf sağlayıcıların test sürümleri olmak üzere 30’dan fazla uygulama bulunmaktadır. Talimatlar iyi açıklamalar sunmakta ve standart Windows araçlarını kullanarak bloatware’in nasıl kaldırılacağını ayrıntılı olarak açıklamaktadır. Büyük ve her zaman güncel veritabanında yapılan bir arama, bilinmeyen yazılımları tanımlamanıza da yardımcı olur.
Kaldırma işlemi nasıl yapılmalı?
Özel kaldırma araçlarını kullanmadan önce, bloatware’i manuel olarak kaldırmayı deneyebilirsiniz. Ancak, bu araçların bazıları işletim sisteminin ayrılmaz bir parçası olduğundan, önceden yüklenmiş tüm uygulamaların kolayca kaldırılamayacağını lütfen unutmayın.
Windows + I tuş kombinasyonuyla “Ayarlar” uygulamasını açın. Pencerenin sol tarafındaki “Uygulamalar “a ve ardından pencerenin sağ tarafındaki “Yüklü uygulamalar “a gidin. Yüklü programlar ve (artık uygulamalar da) artık burada listelenmektedir. Görüntüyü belirli sürücülerle sınırlamak ve programları ada, kurulum tarihine ve boyuta göre sıralamak için filtreleri kullanın.
Listede ilerleyin ve hangi programları kaldırabileceğinizi kontrol edin. Artık istemediğiniz programın satırında sağdaki üç noktaya tıklayın ve “Kaldır” menü öğesini seçin. Ardından kaldırma sihirbazının talimatlarını izleyin. Bu işlemi tüm istenmeyen uygulamalar için tekrarlayın.
Son zamanlarda Windows uygulamaları için önemli bir değişiklik oldu: Bunları yüklemek için, görev çubuğundaki simge veya Başlat menüsü aracılığıyla açabileceğiniz Microsoft Store’a gitmelisiniz. Uygulama penceresinde, sol alt taraftaki “Kitaplık” seçeneğine tıklayın. Yüklü tüm uygulamalar pencerenin sağ tarafında görüntülenir – hem Windows uygulamaları hem de üçüncü taraf uygulamaları.
Windows 11 23H2’ye kadar uygulamalar buradan da kaldırılabiliyordu – Microsoft artık bu işlevi “Ayarlar” uygulamasına taşıdı. Ancak, bu yalnızca Spotify ve Netflix gibi üçüncü taraf uygulamalar için geçerlidir. Xbox, Posta ve Takvim, Windows Fotoğraflar ve oyun hizmetleri gibi Windows’un kendi uygulamaları burada görünmüyor.
İstenmeyen program ve uygulamaların daha kapsamlı bir şekilde kaldırılması için, birçok görevi otomatikleştiren ve ek işlevler sunan özel araçlar kullanmalısınız. Para harcamanıza gerek yok. İyi bilinen araçların ücretsiz sürümleri bile programları ve uygulamaları kaldırmak için ilgili işlevleri sunar. Önerilen üç aracı sunuyoruz.
Ücretsiz temizleme araçlarından yardım alın
Çok yönlü temizleme ve optimizasyon aracı CCleaner’ın ücretsiz sürümü bile programları kaldırmanıza olanak tanır. Soldaki “Ekstralar” ve ardından sağ üstteki “Kaldır” üzerine tıklayın. Sağdaki geniş pencere alanında, yüklü tüm programlar ve uygulamalar artık yayıncı, yükleme tarihi, boyut ve sürüm gibi ek bilgilerle birlikte görüntülenir.
Bir liste girişine ve ardından sağ üst köşedeki mavi “Kaldır” düğmesine tıklayın. Ardından talimatları izleyin ve yazılımın kaldırılmasını tamamlayın. Lütfen dikkat: “Sil” komutu (eğer sunuluyorsa) yalnızca liste girişini kaldırır, yazılımı sürücüden kaldırmaz.
Ücretsiz bir diğer araç olan IObit Uninstaller ile bloatware kaldırmak da benzer şekilde kolaydır. Pencerenin sol tarafındaki “Programlar” altında, görüntüyü çeşitli kriterlere göre sınırlayabilirsiniz. Seçilen uygulamayı kaldırmaya başlamak için pencerenin sağ tarafındaki satırın sonundaki geri dönüşüm kutusu simgesine tıklayın. CCleaner’ın aksine, IObit aracı bunun için kendi motorunu kullanır ve daha kapsamlı çalışır. IObit Uninstaller ayrıca yazılım yüklemelerinin kalıntılarını tespit eder ve derinlemesine temizlik sayesinde bunları kaldırır
O&O Appbuster ise bir başka kullanışlı araçtır. Araç kurulum yapılmadan doğrudan başlatılabilir ve bu nedenle başkalarının bilgisayarlarındaki USB belleklerle kullanım için de uygundur. Yazılım başlatıldıktan sonra sistem birkaç dakika boyunca analiz edilir. Ardından “Tümü”, “Masaüstü” ve “Windows” sekmeleri üretici, kurulum tarihi, durum ve kullanılan bellek gibi ayrıntılarla birlikte yüklü uygulamalara genel bir bakış sunar.
Görünüm > Sistem uygulamalarını göster aracılığıyla bir “Sistem” sekmesi daha görüntüleyebilirsiniz. Liste girişlerinin önündeki onay kutularını işaretleyin ve ardından beliren kırmızı “Kaldır” düğmesine tıklayın. Kullanıcı yapılandırmasına bağlı olarak, programları yalnızca o anda etkin olan kullanıcı hesabı için mi yoksa tüm kullanıcı hesapları için mi kaldırmak istediğinizi seçin.
Devam etmek için “Tamam “a tıklayın. Programlar ve uygulamalar birbiri ardına kaldırılır. Güvenli tarafta olmak için bir Windows geri yükleme noktası oluşturmalısınız. Uygun komutu “Eylemler” menüsünde veya uygulamaları kaldırırken bulabilirsiniz.
O&O Appbuster, kaldırılan bazı uygulamaları geri yüklemek için de kullanılabilir. “Durum” sütununda “Yüklenebilir” gösterilecektir. Uygulamayı seçin ve yeşil “Yükle” düğmesine tıklayın.
2015 yılında Baş Ürün Sorumlusu (CPO) olarak katıldığı YouTube’ta geçen yıl CEO’luk koltuğuna oturan Neal Mohan, bir blog yazısı kaleme alarak firmanın son yıllarda gerçekleştirdiği yenilikleri anlattı. Mohan, 2024 yılına dair bazı ipuçları da paylaşırken en çok dikkat çektiği konu yapay zekâ ve içerik oluşturma ekosistemindeki değişim oldu.
Geçtiğimiz hafta finansal raporunu açıklayan Google’da özellikle YouTube departmanı için işler oldukça iyi gidiyor. 2023 yılı doğrudan reklam gelirlerini bir önceki seneye kıyasla %8 civarında artıran YouTube birimi toplamda 31,5 milyar dolar gelir raporladı. Üstelik bu rakama ücretli abonelik gelirleri dahil değil. Şimdi ise firma, özellikle üretken yapay zekâ araçlarının yaygınlaşması ile bir yandan bir meydan okuma yaşarken bir yandan da yeni fırsatlar görüyor.
YouTube CEO’su Neal Mohan imzasıyla kaleme alınan blog yazısında firmanın bugüne dek geçirdiği değişim ve yenilikler anlatılırken içerik üreticisi ekosisteminin büyümesine dikkat çekiliyor. Mohan “Geçen yıl YouTube’da daha önce hiç olmadığı kadar çok kişi içerik oluşturdu ve yeni bir kilometre taşına ulaştık. Bugün 3 milyondan fazla kanal, içerik oluşturuculara YouTube’da para kazanma yolları sunan YouTube İş Ortağı Programı’nda (YPP) yer alıyor. YPP, diğer tüm içerik oluşturucu para kazanma platformlarından daha fazla ödeme yaptı ve son üç yılda içerik oluşturuculara, sanatçılara ve medya şirketlerine 70 milyar doların üzerinde ödeme yaptık” diyor.
“Üretken yapay zekâ, yaratıcılığı nasıl ifade ettiğimizle ilgili kritik soruları gündeme getiren başka bir evrimi yönlendiriyor. İlerlerken, ortaklığı benimsemeye devam edeceğiz. Tarihin önemli bir anındayız ve bizi nelerin beklediği konusunda heyecanlıyım” diyen Mohan, firmanın özellikle üretken yapay zekâ hakkında nasıl düşündüğünü ve 2024 vizyonunu 4 ana başlıkta özetliyor:
Yapay zekâ insan yaratıcılığını güçlendirecek
YouTube CEO’suna göre firma üretken yapay zekânın hem potansiyelinin hem de yarattığı soruların farkında. “Yapay zekâ alanındaki gelişmelere, yıllar önce YouTube’u başlatan misyonla yaklaşıyoruz. Herkesin yaratıcılığına yardımcı olmak istiyoruz. Yapay zekâ insan yaratıcılığını güçlendirmeli, onun yerini almamalı. Ve herkes yaratıcı ifadenin sınırlarını zorlayacak yapay zekâ araçlarına erişebilmeli” diyen Mohan sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Kısa bir süre önce bu yenilikçilik dürtümüzü ortaya koyan yeni yapay zekâ deneylerini duyurduk. Dream Screen, herkese YouTube Shorts için yapay zekâ tarafından oluşturulan arka planlar oluşturma olanağı vererek yaratıcılığı ölçeklendiriyor. Ayrıca Geçen yıl, sektördeki ortaklarla işbirliği içinde müzikte yapay zekânın olanaklarını keşfettiğimiz ilk deneylerden biri olan Dream Track’i paylaştık. Bu yıl, yaratıcı endüstrilerle yaptığımız çalışmalar, yapay zekâ destekli özelliklerin kullanıma sunulması ve uygun korumaları oluştururken fırsatları ortaya çıkarmamız yoluyla yapay zekânın yaratıcılığın hizmetinde olmasını sağlamaya devam edeceğiz.”
İçerik oluşturucular yeni nesil stüdyolar olarak tanınmalıdır
Mohan’a göre yıllar boyunca, içerik oluşturucular kendilerine bir isim inşa ettiler. Dünyanın dört bir yanındaki insanları eğlendiriyor, bizi güldürüyor ve bir araya getiriyorlar. Ayrıca daha da büyük bir şey yapıyorlar. Sadece “kullanıcı tarafından oluşturulan içerik” olarak görülemeyecek birinci sınıf hikaye anlatımıyla eğlence sektörünün geleceğini yeniden tanımlıyorlar.
Üstelik Mohan içerik üreticilerin sadece eğlence sektörü ile sınırlı kalmadığı görüşünde. Mohan “İçerik oluşturucular gerçek birer girişimcidir ve YouTube’da para kazanma yollarını çeşitlendirmelerine yardımcı oluyoruz. İçerik oluşturucuların para kazanma yöntemlerine yatırım yaparken izleyicilerin de ürün satın almalarına yardımcı oluyoruz. Ve izleyiciler, kanal üyelikleri gibi hayran fonu özellikleri aracılığıyla favori içerik oluşturucularını doğrudan destekliyor. Üyelik kullanan içerik oluşturucuların sayısı geçen yıl %50’den fazla arttı ve içerik oluşturucular hayran fonlamasının etkisini görüyor” diyor ve ekliyor:
“İçerik oluşturucuları deneyimlerini paylaşmak, topluluk oluşturmak ve işbirliği yapmak üzere bir araya getiren Creator Collective gibi programlar aracılığıyla içerik oluşturucuları desteklemek için perde arkasında da çalışıyoruz. Bu programın pilot uygulamasını geçen yıl sekiz ülkede başlattık ve içerik oluşturuculardan faydalı geri bildirimler aldık. Bu yıl, politika yapıcıların ve sektördeki ortaklarımızın içerik üreticilerinin masaya getirdiği ekonomik ve eğlence değerini görmelerine yardımcı olacağız.”
YouTube TV abonesi 8 milyonu aştı
Kaleme aldığı yazının devamında YouTube’un bir sonraki sınırının oturma odası ve abonelikler olacağını açıklayan Mohan, izleyicilerin artık canlı spor karşılaşmalarından BBC’ye, Khan Academy’den NikkieTutorials’a kadar her şeyi tek bir yerde görmek istediklerini şu sözlerle vurguluyor:
“Dünya genelinde izleyiciler artık televizyonlarında her gün ortalama 1 milyar saatten fazla YouTube içeriği izliyor. Nielsen’in ABD’deki yayın akışına ilişkin raporuna göre, YouTube son 11 ay boyunca yayın izleme süresinde lider oldu. İzleyicilerin YouTube’da sevdiği her şeyi oturma odası deneyimine getiriyoruz. Buna spor da dahil. NFL Sunday Ticket’ın ilk sezonunu yeni tamamladık ve bu gerçekten YouTube’un geleceğini gösteriyor.
Ayrıca abonelik hizmetlerimize yönelik tüketici ilgisinin de arttığını görüyoruz. YouTube TV’de 8 milyondan fazla abonemiz olduğunu duyurmaktan heyecan duyuyoruz. Deneme sürümleri de dahil olmak üzere 100 milyon Müzik ve Premium abonesini geçtik. Bu yıl, oturma odasında abonelikler ve YouTube için sınıfının en iyisi bir deneyim sunmaya devam edeceğiz”
İçerik oluşturucu ekonomisini korumak temel önem taşıyor
Tüm bu öncelikler üzerinde çalışırken, YouTube bir yandan da topluluğunu sorumlu bir şekilde korumaya yani ekosistemini canlı tutmaya çalışıyor. Mohan bu konuda “Bir yayın hizmeti olarak işimiz yalnızca etkileşime değil, aynı zamanda izleyicilere ve reklamverenlere yüksek kaliteli içerik sunma konusunda bize güvenebileceklerine dair güven vermeye dayanıyor. İçerik oluşturucu ekonomisini korumak, yaptığımız her şeyin temelidir ve işimiz için de iyidir” diyor.
YouTube için 2024’ün nasıl geçeceğini şimdiden öngörmek zor. Ancak CEO Neal Mohan’ın dikkat çektiği konular firmanın özellikle yapay zekâ devrimi ve içerik oluşturma ekosistemi üzerine ciddi planları olduğunu ortaya koyuyor.
Türkiye’nin 81 ilinde 19 bin 583 kullanıcısını 2023 yılı boyunca T10X akıllı cihazlarıyla buluşturan Togg, Sakarya, Bursa, Diyarbakır, Ankara ve İstanbul’da test sürüşü günleri başlattı.
Türkiye’nin mobilite alanında hizmet veren küresel teknoloji markası Togg, 2024 yılında daha fazla kullanıcıyı T10X ile buluşturmak için çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. 2024 yılı için 20 Ocak itibarıyla siparişleri almaya başlayan Togg, T10X için Sakarya, Bursa, Diyarbakır, Ankara ve İstanbul’da kullanıcılar için test sürüşü günleri başlattı. Kullanıcılar Togg’un sitesindeki https://www.togg.com.tr/t10x-surus-deneyimi adresinden randevu oluşturup, T10X’i daha yakından tanıma fırsatı buluyor. T10X, bu yıl çekiliş yapılmadan, sipariş sırasına, konfigürasyon özelliklerine ve bunlara bağlı üretim planlamasına göre kullanıcılara teslim ediliyor.
Standart 18 inç jantlara sahip olan V1 donanım tipi, kablosuz şarj, anahtarsız giriş, akıllı telefonla akıllı erişim alt yapısı, karartmalı arka camlar ve otomatik kararan iç dikiz aynası özelliklerine sahip “teknoloji ve konfor” paketiyle sunuluyor. Kullanıcılar isterlerse arkadan itişli V1 donanım tipini uzun menzil seçeneğiyle de satın alabilecekler. Standart 19 inç jantlara sahip olan V2 donanım tipinde ise V1’de sunulan özelliklere ek olarak; elektrikli, ısıtmalı ve hafızalı ön koltuklar, elektrikli bagaj kapağı, çevre görüş park kamerası, otomatik park asistanı, suni deri koltuklar ile ön cam ve ısıtmalı arka koltuk özelliklerini içeren “kış paketi” ve acil durumlarda kendiliğinden devreye giren çocuk tespit sistemi standart olarak sunuluyor.
AustriaCard Türkiye, yenilikçi fintech şirketi Vepara ile ortaklık kurarak, kullanıcı deneyimini ön planda tutan, sürdürülebilir ve çevre duyarlı akıllı ön ödemeli kartların üretimine adım atıyor. Bu anlaşma uyarınca, özel tasarım ön ödemeli kartların üretimine başlanacak. Bu kartlar, nakit kullanımının azaldığı ve insanların daha az nakit taşımayı tercih ettiği bir toplumda, kullanıcıların kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlayacak.
Vepara CEO’su Volkan Üstün, bu iş birliğinin önemine vurgu yaparak şunları dile getirdi: “Kullanıcılarımıza finansal anlamda benzersiz bir deneyim sunmak istiyoruz. AustriaCard ile olan ortaklığımız, müşterilerimize sunduğumuz hizmet kalitesini yeni bir seviyeye taşıma fırsatı sunuyor. Son birkaç yılda nakit kullanımı hijyen ve güvenlik gibi nedenlerden dolayı azaldı. Vepara’nın ön ödemeli kartları sayesinde, kullanıcılarımıza sadece güvenli ve hızlı bir ödeme yöntemi değil, aynı zamanda onlara özel avantajlar ve premium bir deneyim sunmayı amaçlıyoruz.”
Pazarlama stratejileri ve müşteri ilişkilerinde yeni boyut
AustriaCard Pazarlama Direktörü Erkut Taşdemir’in konuya ilişkin görüşleri de iş birliğinin stratejik önemini vurguluyor. Taşdemir, “Bu ortaklık, hem AustriaCard’ın yenilikçi çözümler sunma misyonunu hem de teknoloji ve inovasyon tarafında her geçen gün hızla gelişen Vepara’nın kullanıcı merkezli hizmet anlayışını güçlendiriyor. Üreteceğimiz kartlarla, müşterilerimizin günlük yaşamlarına değer katmayı hedefliyoruz, Vepara ile bir araya gelmekten oldukça mutluyuz” dedi.
Bu iş birliği, Vepara’nın inovatif yaklaşımını ve müşteri odaklı hizmet anlayışını pekiştiren önemli bir adım olarak görülüyor ve her iki şirketin de büyüme stratejilerine katkıda bulunması bekleniyor.
Kullanıcı deneyimini yeniden tanımlayan kartlar
Bu özel kartlar, sıradan bir ödeme aracının ötesinde, kullanıcıların günlük yaşantılarında fark yaratan bir deneyim sunmak üzere tasarlandı. Sürdürülebilir ve çevre dostu akıllı ön ödemeli kartlar sayesinde, Vepara yüzlerce firma ile gerçekleştireceği cashback anlaşmalarıyla kart kullanıcılarına alışverişlerinde geri ödeme avantajları sunarak müşteri deneyimini zenginleştirmeyi ve marka sadakatini artırmayı hedefliyor.
Vepara, müşteri odaklı yaklaşımını bir adım öteye taşıyarak, yüzlerce firma ile yaptığı anlaşmalar neticesinde geniş bir cashback ve indirim ağı da sunuyor. Bu ağ, kullanıcıların Vepara ön ödemeli kartlarını kullanarak alışveriş yaparken ekstra avantajlar elde etmelerini sağlıyor. Kullanıcılar, her harcama yaptıklarında geri ödeme kazanıyor ve bu da onların markaya olan bağlılığını ve kart kullanım sıklığını artırıyor.
Austria Card’ın güvenlik konusundaki deneyimi ve Vepara’nın yenilikçi teknolojileri birleşerek, piyasadaki en güvenilir ön ödemeli kartlarını oluşturuyor. Temassız ödeme teknolojisi artık günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geliyor. Vepara’nın yeni kart serisi, bu teknolojiyi standart hale getirerek kullanıcılara saniyeler içinde ödeme yapma imkanı tanıyor. Bu, özellikle pandemi sonrası hijyenin daha fazla önem kazandığı bir dönemde, kullanıcılar için büyük bir kolaylık sağlıyor. Ayrıca, temassız işlemler, ödeme süreçlerini hızlandırarak, alışveriş deneyimini daha da sorunsuz hale getiriyor.
Akıllı harcamalar için akıllı kartlar
Vepara’nın akıllı ön ödemeli kartları, kullanıcılara sadece ödeme yapma imkanı sunmakla kalmıyor, aynı zamanda harcama alışkanlıkları üzerinden kişiselleştirilmiş bütçe yönetimi tavsiyeleri de veriyor. Kartlar, yapay zeka destekli algoritmalar kullanarak harcama trendlerini analiz ediyor ve kullanıcılarına finansal sağlık için önerilerde bulunuyor. Bu özellikler, kullanıcıların finansal bilincini artırırken, daha bilinçli harcama kararları almalarına yardımcı oluyor.
